Makam Ve Hal

MAKAM:

Kulun, riyazet ve mücahede ile vardığı dereceye makam denir. Herkesin makamı, kendi oturacağı ve meşgul olacağı yerdir. Makam kesb ile elde edilir ve devamlıdır. Mesela tevekkül makamı gibi.

HAL:

Kulun, kesbi, cehd-ü gayreti olmadan, kendiliğinden gelen neş’e, keder, bast(açılma), kabz(sıkılma), şevk; heybet, ihtiyaç gibi şeylerdir. Allah tarafından gelen bir mevhibedir. Makam ise kulun cehdiyle elde ettiği şeydir. Makam devamlı, hal geçicidir. Makam sahibi makamında yerleşmiştir. Hal sahibi halden hale yükselir, geçer.

“Benimde kalbim dumanlanır; ben günde yüz kere Allah’tan mağfiret dilerim.” (Müslim, zikir:41 Ebu Davud, vitr:26) Yüce Allahın lütüfları sonsuzdur. O her an. Bir başka şandadır, kemalin sonu yoktur. Önceki halden bir sonra ki hal dumanın kalmasıyla başka bir halin ortaya çıkması istiğfarın artırılmasına vesile olur. Haller kalblerde olur dereceleri ve durumlarına görede isimler alır. Şimşek gibi görünüp hemen kaybolan, sonra tekrar görünen hallere levami, bevarık, levaih denilir. Bunlar biraz sürerlerse hal olur. Hiç kesilmez ve kalırsa makam olur. Bazen kul, makamından aşağı bir makama da düşebilir ve tekrar eski haline dönebilir de dönemeyebilirde.