Tevbe Makamı

 

Tevbe Makamı

Yakin makamı ulaşan takva sahipleri ve muttakilerin bütün güzel hallerini temel alan dokuz tane yakın makamı vardır. Bunlar sırasıyla Tevbe, Sabır, Şükür, Reca, Havf, Zühd, Tevekkül, Rıza ve Muhabbettir. Burada bahsedilen muhabbet hususi'dir ki o da yüce sevgilinin muhabbetidir. İlk makam olan Tevbeyi şu başlıklarla inceleyelim:

Nasuh Tevbe - Tevbe eden kimseye gerekenler - Geçmiş günahlar için ne yapılmalı - Zorlanarak yapılan hayrın durumu - Günahı arzulamak ne zaman günah olur? - Günahın peşinden gelen günahlar - Günahın getirdiği kötü sonuçlar - Günahların cezası ve temizlenme yolları - Günaha çare - Tevbe edenler yüce Allah’ın dostu olur - Günahların kısımları başlıkları altında yazılar derlenip yayınlanacaktır. 

Allahu Teala Tevbenin farz olduğu konusunda bütün müminlere hitapla şöyle buyurmuştur: “Ey müminler hep birden Allah'a tevbe ediniz ki kurtuluşa eresiniz.” Nur/31 Ayetin manası nefsinizin kötü arzularından ve şehvetlerinize dalmaktan vazgeçip Allah'a dönünüz böyle yaparsanız ahirette arzuladığınızı elde edersiniz. Zevali ve sonu olmayan bir nimet içinde Allahu Teala ile devamlı bir beraberlik içinde kalırsanız cennete girmek suretiyle mutlu ve mesut olursunuz ateşten kurtulursunuz. İşte akıllı kurtuluş budur demektir.

Ebu Yakup Hamdan Susi der ki: “Allah yoluna giren kimselerin ilk makamı tevbe makamıdır. Susi’ye tevbe ne olduğu sorulduğunda şu karşılığı vermiştir: “Tevbe ilmin yerdiklerinden övdüğü şeylere dönmektir.” demiştir.

Sehl b. Abdullah’a tevbenin ne olduğu sorulduğunda: “Tevbe günahını unutmamandır.”

Cüneyt-i bağdadi’ye sorulduğunda Tevbe nedir? Soruldu: “Tevbe günahını unutmandır.” diye karşılık vermiştir.

Sehl b. Abdullah’ın tarifi de müridlerin tevbesidir. Cüneyd’in tarifi ise günahını hatırlamayan tahkik erbabının tevbesidir. Çünkü azameti ilahiyye ve zikre devam hali kalpleri üzerine etki ettiğinden onlar günahlarını hatırlamazlar bile. Ruveym b. Ahmed’in tevbe konusundaki “Tevbe, tevbeden bile tevbedir.” sözü buna benzer.

Zünnun da: “Avamın tevbesi günahlardan, havas’ın tevbesi gafletten olur.” der. Marifet ehli vech sahibi ahassu’l-havasın tevbe konusundaki sözleri ise Ebu’l Hüseyn Nuri'nin kendisine tevbeden sorulduğunda verdiği şu cevap gibidir: “Allah'ın dışında her şeyden tevbe etmendir.” “Mukarreb kulların günahları ebrar'ın iyilikleri gibidir” sözü bu anlamdadır. Bu manada zünnun da şöyle söylemiştir: “Ariflerin riyası müridlerin ihlası gibidir.” Çünkü arifin başlangıç halinde kendisini hak ile yakınlığa erdiren taatları onda yerleşip tahkik derecesine erer, hidayet nuru onu kaplayıp kalbiyle azamet-i ilahiyye nurlarını temaşa ederek Yüce sanatkarının sanat ve kadim ihsanını düşünmeye başlar. Daha önceki ibadet ve taatlarının azlığına, amellerinin kusuruna yanıp tevbe eder. Tevbekarların tevbeleri birbirinden ne kadar farklı? Birisi günahlarından ve kötülüklerinden tevbe ediyor, öbürü zellesinden, gafletinden tevbe ediyor. Bir diğeri de hasenat ve taatı görmekten; onlara takılıp kalmaktan tevbe ediyor. Tevbe verayı gerektirir.