Nefes

Nefes

Bismillahirrahmanirrahim

Nefes Ne Demektir :

Canlının hayatta olmasının göstergesi nefestir. Nefes alan her canlı nefes aldığı müddetçe rahatlama içinde olur. Bu tanımdan yola çıkan tasavvuf ehli güzel bir hal gaybden gelen ilahi esintilerle gönlün nefeslenmesi, ferahlanmasına nefes demişlerdir.  

Sevgiliyle üns, sevenin nefesidir. Bu üns ile aşık ferahlar sevinir. ”Vakit başlangıç nefes sondur. Yani vakit başlangıçtaki Salikin, nefes de yolun sonuna varmış Salikin vasfıdır. Hal ise bu ikisi arasında bulunur.” denilmiştir.

Yola giren Salik başlangıçta Allah kendisine lütufla bir nur ve keşif gelir. Fakat bu durmaz ağzına bir parmak bal çalmaya benzer bu hal  gider. Sülukun ortalarına doğru bu hal kendisinde daha fazla sürmeye başlar çoğu vakti böyle geçer. Sülukun sonunda ise salik bulunduğu halin ilmine vukufiyet kazanır ve devamlı bu hal üzere Olur. Bu nurlar ve lütuflar ara ara kendisine gelmeye devam eder. Bütün nefeslerinde bunlar görünür.

Salikin alıp verdiği nefesleri her an kontrol altında tutması için zikirle devamlı iştigal etmesi olayıdır. Bu önemli bir tasavvufi uygulama sayılmıştır. Sehl b. et-Tüsterî’nin bir nefesten diğerine zikirsiz geçmeyi kaybolmuş bir zaman olarak görmesi bu önemi vurgulamaktadır. 

Süleyman Çelebi’nin, “Her nefeste Allah adın de müdam” mısrası da bu anlayışı yansıtmaktadır. Allah ile huzur halinde iken alıp verilen nefeslerin sayılmasını sûfîler en faziletli amel diye kabul etmiştir. 

Hâcegân tarikatı ilkelerinden “hûş der-dem” “sâlikin nefesini bilinçli olarak alıp vermesi, nefesini gafletten koruyup Hakk’ın huzurunda bulunduğunun idraki içinde olması” anlamına gelir.

Yanma anında kalbin ferahlaması olan nefes için Zünnun şöyle demiştir:

Kim Allah’a sığınırsa Allah’tan kurtulur

Allah’ın takdirinin gelmesi onu sevindirir

Allah için akıp giden nefesleri vardır

Onlar da Allah’tan başkasının etkisi olmaz.

Cüneyd-i Bağdadi şöyle demiştir:” Kulun nefeslerini muhafazası vakitlerinin boşa geçmesine mani olur.”

Tasavvufta velilerin nefesinde insanları etkileyen manevi bir kuvvetin bulunduğuna inanılır ve onların nefesine “enfas-ı şerefe, enfas-ı tayyibe, enfas-ı kudsiyye, nefes-i rahmani, nefes-i hakkani” gibi isimler verilir. 

Velinin nefes bağışlaması “salike himmet ve dua etmesi” demektir. Nefes kelimesiyle “üflemek” anlamındaki “nefs” (نفث) arasında bir anlam yakınlığı vardır. 

Hz. Peygamber’in Felak ve Nâs sûrelerini okuyup üflediği rivayet edilir. Hadiste, “Rûhulkudüs kalbime üfledi” şeklinde bir ifade geçtiğinden nefes (üfleme) vahiy türlerinden biri sayılmıştır (Süyûtî, I, 142). Gazali “Nefes ilhamdır der.” (İḥyâʾ, III, 17).