Allah’ın Sıfatları

 

Bismillahirrahmanirrahim

Allah’ın Sıfatları:

Onun yüce varlığı hakkında vacip ve zorunlu olan kemal ve yetkinlik sıfatlarıyla, caiz sıfatları bilip, öylece inanmak, zatını noksan sıfatlardan yüce ve uzak tutmaktır. Allah, şanına layık olan bütün kemal sıfatlarıyla nitelenmiş ve noksan sıfatlardan münezzehtir. 

Allah Teâlâ’nın sıfatlarının hepsi ezeli ve ebedi sıfatlardır. Onun sıfatlarının başlangıcı ve sonu yoktur. Allah’ın sıfatları, yaratıkların sıfatlarına benzemez. Her ne kadar isimlendirmede bir benzerlik varsa da Allah’ın ilmi, iradesi, hayatı, kelamı; bizim, ilim, irade, hayat ve kelamımıza benzemez. Biz, Allah’ın zatını ve mahiyetini bilmediğimiz ve kavrayamadığımız için Onu isim ve sıfatlarıyla tanırız. 

Kur’an-ı Kerim “Onu gözler idrak edemez. Fakat O, gözleri idrak eder. O, eşyayı pek iyi bilen, her şeyden haberdar olandır” (el-En‘âm 6/103) buyurarak, Allah’ın zatını idrak etmenin, mahiyetini bilmenin imkansız olduğunu açıklamıştır.

Hz. Peygamber de bu konuda şöyle buyurmuştur: “Allah’ın yarattıkları hakkında düşününüz. Fakat Allah’ın zatı hakkında düşünmeyiniz. Gerçekten siz buna hiç güç yetiremezsiniz” (Süyûtî, el-Câmi‘u’s-sagır, I, 132; Aclûnî, Keşfü’l-hafâ, I, 311).

Yüce Allah’ın on dört sıfatı vardır. Bunlardan altı tanesine “Zati sıfatlar”, sekiz tanesine de “subuti sıfatlar.” denir.

Zati Sıfatlar:

Zati Sıfatlar Sadece Allah Teâlâ’nın zatına mahsus olan, yaratıklarından herhangi birine verilmesi caiz ve mümkün olmayan sıfatlardır. Zat sıfatların zıtları Allah hakkında düşünülmediği, bu sebeple noksanlık, sonluluk ve eksiklik ifade eden bu özelliklerden Onun tenzih edilmesi gerektiğinden bu sıfatlara tenzihi sıfatlar ve selbi sıfatlar da denilmiştir. 

Zati Sıfatlar:

Vücud:

Var olmak. Allah vardır, yokluğu düşünülemez.

Kıdem:

Allah’ın varlığının başlangıcı yoktur. Allah sonradan meydana gelmiş bir varlık değildir, hiçbir şey yok iken O yine vardı. Ne kadar eskiye gidilirse gidilsin Onun var olmadığı bir zaman  dilimi düşünülemez, bulunamaz. Allah sonradan meydana gelmiş varlık değildir. Ezeli (kadim) olandır. 

Beka:

Allah’ın varlığının sonu yoktur. Her şey yok olduktan sonra Allah’ın varlığı yine devam edecektir.”O, ilktir, sondur…” (el-Hadîd 57/3), “…Allah’ın zatından başka her şey yok olucudur…” (el-Kasas 28/88).

Vahdaniyet:

Allah’ın bir olması demektir. Allah birdir, esi, benzeri ve ortağı yoktur.  İslam’a göre Allah’tan başka ilah, yaratıcı, tapılacak, sığınılacak, hüküm ve otorite sahibi bir başka varlık yoktur.

Muhalefetün Li’l-havadis:

Sonradan olan şeylere benzememek. Allah, yaratıklarından hiçbirine benzemez. Allah’tan başka her varlık sonradan olmuştur. Allah, sonradan olan şeylerin hiçbirisine hiçbir yönden benzemez. Allah, kendisi hakkında bizim hatıra getirdiklerimizin de ötesinde olandır.

Kıyam Binefsihi:

Allah’ın varlığı kendindendir. Allah hiçbir şeye muhtaç değildir, her şey O’na muhtaçtır.  Var olmak için bir yaratıcıya, bir yere, bir zamana, bir sebebe muhtaç değildir.

Subuti Sıfatlar:

Subuti Sıfatlar Varlığı zorunlu olan ve kemal ifade eden sıfatlardır. Bu sıfatlar “Allah diridir, irade edendir, güç yetirendir…, hayat, irade ve kudret… sıfatları vardır” gibi müspet (olumlu) ifadelerle Allah’ı tanıttığı için subuti sıfatlar adını almışlardır.

Subuti sıfatlar yaratılmışların özelliklerini belirten isimlendirmelerle bir benzerlik olsa da subuti sıfatlar hiçbir şekilde yaratıkların sıfatlarına benzememektedir. Çünkü Allah’ın ilmi, kudreti, iradesi… sonsuz, mutlak, ezeli ve ebedidir, kemal ve yetkinlik ifade eder. Kulların ki ise sonlu, kayıtlı, sınırlı, sonradan yaratılmış, eksik ve yetersiz sıfatlardır. 

Subuti Sıfatlar:

Hayat:

Diri olmak. Allah devamlı olarak diridir. Her şeye, kuru ve ölü toprağa can veren O’dur. Ezeli ve ebedi bir hayata sahiptir.

İlim:

Bilmek. Allah geçmişi, geleceği, gizli ve açık her şeyi bilir. Kalplerden geçenleri de bilir. Olmuşu, olanı, olacağı, gelmişi, geçmişi, gizliyi, açığı bilir. Allah’ın bilgisi yaratıkların bilgisine benzemez, artmaz, eksilmez. O, her şeyi ezeli ilmiyle bilir. Allah, her şeyi olacağı için bilir.

Sem’i:

İşitmek Allah her şeyi işitir. Gizli, açık, fısıltı halinde, yavaş sesle veya yüksek sesle ne söylenirse Allah işitir, duyar. Bir şeyi duyması, o anda ikinci bir şeyi işitmesine engel değildir.

Basar:

Görmek. Allah her şeyi görür. Hiçbir şey Allah’ın görmesinden gizli kalmaz. Saklı, açık, aydınlık, karanlık ne varsa Allah görür.

İrade:

Dilemek. Allah diler, dilediğini yapar. Allah varlıkların konumlarını, durumlarını ve özelliklerini belirleyendir. Allah’ın dilediği olur, dilemediği olmaz.

Kudret:

Gücü yetmek. Allah sonsuz kudret sahibidir, her şeye gücü yeter. Onun kudretinin yetişemeyeceği hiçbir şey yoktur. Kainatta her şey Allah’ın güç ve kudretiyle olmaktadır.

Kelam:

Söylemek. Allah söz sahibidir, sözünü peygamberlerine duyurmuştur. Kur’an, Allah’ın sözüdür. Ezeli olan kelam sıfatının mahiyeti bizce bilinemez. Ses ve harflerden meydana gelmemiştir.

Tekvin:

Yaratmak, Allah yaratıcıdır. Kainattaki her şeyi yaratan O’dur. Var olmasını dilediği bir şey, “ol” deyince hemen oluverir. Var olan bir şeyi de dilediği zaman yok eder.