Sûre Ne Demektir?

Sure Kelimesinin Anlamı:

Sure kelimesinin lugat manası, yüksek rütbe, mevki, şeref, binanın kısmı veya katları manasına gelir. Çoğulu suverdir. Kuranı Kerim biri diğeri tarafından kesilmiş 114 sureye ayrılmıştır. Bina katlarına sure denildiğinden dolayı, Kuranın muhtelif kısım ve tabakaları teşkil eden parçalarına da böylece sure adı verilmiştir.

Her sure Allah’ın Kelamını ihtiva ettiğinden ve yüksek bir mevki işgal etmiş bulunduğundan bu ismi almış olması kuvvetle muhtemeldir. Kuranı Kerim ayetlerinde geçen sure kelimesinin, muhteva bakımından ifadesi, Kuran tabiriyle aynı manadadır. Fakat dilin daha sonraki zamanlardaki kullanılışında, bu iki kelime birbirinden ayrılmıştır. “Kur'an” kelimesi yazı ile tespit edilmiş ve bir araya getirilmiş vahiylerin adı olmuş “sure” ise, başlangıçta her biri bir vahye delalet eden, fakat sonra kuranın birçok vahy veya vahy parçalarından teşekkül eden kısımların ifade için kullanmıştır.

Surelerin Tertibi:

Surelerin tertibi hususunda İslam bilginleri arasında geniş bir ihtilaf vardır. Bazıları mevcut tertibin Hz. Peygamber tarafından yapıldığını, yani tertibin tevkifi olduğunu ileri sürerken, bazları da, bu tertibin sahabenin içtihatlarıyla meydana geldiğini söylemektedirler. Her iki görüşü uzlaştırıcı mahiyette, bu tertibin kısmen Hz. Peygamber (sav) tarafından kısmen de sahabenin içtihadıyla meydana geldiğini söyleyen üçüncü bir görüşte mevcuttur.

Sureler uzunluklarına göre de tasnif edilirler: el-Fatiha'dan sonra gelen 7 uzun sureye “es-Seh’u’t-Tivál” denir. Ayetleri yüzden fazla veya huna yakın olan surelere “el-Mi’un”, áyetleri yüzden az olan surelere “el-Mesáni”, daha sonra kısa ve besmeleli fasılalar çok olan sureler vardır ki bunlara da “el-Mufassal” denir. el Mufassal da, et-Tıval (uzun), el-Avsat (orta), el-kısar (kısa) diye üç bölüme ayrılır.

Surelerin İsimleri:

Surelerin isimlerini, ihtiva ettikleri garip bir kelimeden veya ifa ettikleri manadan alırlar. Bu bakımdan bazı surelerin birden fazla ismi vardır, Mesela Fatiha suresine yirmi kadar isim verilmiştir (Fâtihatu’l kitap, es-Seb’ul’l-Mesâni, Ummu’l-Kitab, el- Kafiye, el-Esas, ed-Dua…gibi), el-Enfâl suresinin diğer bir ismi Bedir, İsra suresinin ki ise Subhan en-Neml’inki Süleyman, Fatırın ki el-Melaikedir.

Bazen de iki veya ikiden fazla surelere müşterek bir isim verilmiştir. Mesela, el-Bakara ve Ali İmran surelerine ez-Zahrâvân, el-Falak ve en-Nâs surelerine el-Muavvizetân denildiği gibi.

Geçmiş Peygamberlere ait kıssaları ihtiva eden sureler adı gecen Peygamberlerin adları ile isimlendirilmişlerdir. Nuh, Hud, İbrahim, Yusuf ve Muhammed sureleri gibi.

Yine çeşitli kavim ve kabilelerden bahseden sureler ise, bunların isimleriyle adlandırılmışlardır. Beni İsrail’ el-Melaike, el-Cin. el-Münafikun, el- Mutaffifun… gibi. Bütün bunlara rağmen, surelerin, içindeki mevzulara göre, adlandırılması mutlaka şart değildir. Mesela, Hz. Musa’dan bahseden Taha, Kasas ve el-A’raf surelerinin hiç biri Musa suresi diye isimlendirilmemiştir.

Kaynak: Türk Diyanet Vakfı Yayınları- Tefsir Usulü eserinden istifade edilmiştir.