Anaya – Babaya İhsân

 

Anaya – Babaya İhsân

Ana ve babaya iyilik ve ihsân evlâd üzerine farzdır. Nitekim, Allahu Teâlâ Kur’ân-kerimde İsra sûresi, 23. âyet-i kerimede: «Anne ve babadan biri veya ikisi ihtiyarladığında, usanıp da öf deme. Ağır söz söyleme. Onlarla yumuşak ve tatlı konuş», Lokman suresi, 14. âyetinde: «Bana ve anne-babanıza şükredin,» buyuruyor.

Daha bir çok âyet-i kerîmelerde evlâd üzerine ana ve baba hakkında iyilik ihsân etmenin farz olduğunu, onlara alçak gönüllü, gayet yumuşak, uygun ve güzel söz söylemesi gerektiğini beyan buyurmuş, onların ihtiyarlıklarından usanıp da onlara yasak ve men’etme gibi ağır ve kaba söz söylemekten ve «öf!» dahi demekten yasaklamıştır.

İbn-i Abbâs’dan (radıyallahu anhuma) şöyle bildirilir ki, Resûlüllah (ﷺ) :

«Bir kimse anasını ve babasını gücendirmiş olduğu halde, sabaha kavuşsa, kendisi için Cehenneme iki kapı açılmış olarak akşamlar. Akşamları anne – babasını gücendirerek akşama kavuşsa, yine kendisi için Cehenneme iki kapı açılmış olarak sabahlar. Eğer anne ve babasından yalnız birini gücendirmiş ise, Cehennemde ona bir kapı açılmış olur. Her ne kadar anne ve babası bu kimseye zulmetmiş olsalar da böyledir.” buyurdu. 

Abdullah bin Ömer (radıyallahu anhümā) bildirir.

Resûlüllah (ﷺ): «Cenâb- Hakkın rızası, anne-babasının rızâsında, kızması da anne – babanın kızmasındadır, buyurdu. Yine Abdullah bin Ömer (radıyallahu anhuma) bildirir. Resulullah(ﷺ)’a bir kimse gelip, yâ Resulullah, Allah yolunda cihada ve gazaya gitmek istiyorum dediğinde, Cenâb-ı  Resûlüllah (ﷺ) gelen kimseye «Senin annen ve baban var mıdır?» buyurdu. Evet ya Resulallah, dedi. «Sen annen ve baban hakkında mücahede eyle, onlara iyilik ve ihsân et, itina ve ihtimam göster» , buyurdu.

Anne- babaya iyilik, onların ihtiyaçlarını görmek, onların sıkıntılarını  gidermek, onlara çocuğa yalvarır gibi yalvarmak isteklerinden darlanıp sıkılmamak, onlara hizmet etmeyi birçok nafile namaz ve orucu karşılık saymak, her namazdan sonra onlara dua etmek, ihtiyaçlarını kısmamak, eziyetlerine katlanmak, onların sesinden yüksek sesle konuşmamak, onların hac, beş vakit namaz, kefaret ve adak gibi farzları terk, İçki içmek adam öldürmek, başkasının malını gasp etmek ve çalmak gibi haramları işletmeyen şeriata muhalif olmayan emirlerinde onlara muhalefet etmemektir. Zira Peygamber efendimiz (ﷺ): «Allahu Teâlâ katında günah olan şeylerde mahluka itaat yoktur» , buyurdu

Allahu Teâlâ Lokman suresi, 15. âyet-kerimesinde

«Annem baban, senin bilmediğin şeyi, sen bana ortak koşasın diye seni zorlarsa, onlara itâat etme. Onlara dünyada geçinmeleri için iyi muamele eyle», buyurdu. Bu ayet-kerime ve hadis-i şerif gösteriyor ki, Allahu Teâlâ’nın katında günah olan şeyi emredenin, yahut Allahü Teâlâ’ya taati terk ile emredenin emri dinlenmez. Böyle emirlerine uyulmaz.

Ebu Talib bildiriyor ki, «Annesi babası cemaat ile namaz kılmaktan kendisini men eden bir kimseye, senin için farzı terkte [Hanbeli mezhebinde cemaat farzdır] onlara uymak yoktur. Ama onlara itaat için nafile ibadetleri terk etmek caizdir. İmâm-ı Ahmed böyle bir suale, anaya babaya itaat nafile ibadetten daha üstündür. dedi

**-**

Anne – babasını ziyaret eden kimseyi ziyaret, onları ziyareti terk eden kimseyi terk etmek, onlara kızan, bağıran kimseye. kızmak da iyilik ve ihsândır. Aklına anne ve babanı gücendirecek gibi şey gelirse sen onların seni terbiyelerini, büyütmelerini, senin için geceleri sabaha kadar uykusuz kaldıklarını, sana olan şefkat ve acımalarını, senin için çektikleri sıkıntı ve zorlukları ve Allahu Teâlâ’nın İsra suresi, 23. «Onlara yumuşak ve tatlı söyle» âyet-i kerimesini hatıra ve hayaline getir. Bunları düşün. Bu gibi durumları düşünmek de seni onlara acıma ve şefkate getirmezse, sen bu halde Allahü Teâlâ’nın rahmetinden mahrum olduğunu ve Hakkın gazabına duçar bulunduğunu bilip, anne ve babana rahmet ve şefkat eyle Allahu Teâlâ’nın emrine uymadınsa gazabın, kızgınlığın yatıştığı zaman tevbe ve istiğfar eyle Cenâb- Hakkın afv ve mağfiretine sığın.

Sana vacib olmayan yolculuğa anne ve babandan izin ve müsaade almadan çıkma. Üzerine farz-ı ayn olmayan gaza ve cihâda onlardan izinsiz gitme Kendin için onları üzme. Çünkü gayrısı senin sebebin ile onları üzüntü ve eleme düşürmekten men olunmuştur. yasaklanmıştır. Nitekim Resulullah (ﷺ): «Anne ile oğlunun arasını açan kimseye Allahu Teâlâ lanet eylesin», buyurdu. Yiyecek veya içecek bir şey elde edersen en temiz ve en iyisini ayırıp anne ve babana vermen üzerine vacibdir. Çünkü onlar seni kendileri üzerine tercih ettiler, kendileri aç durup seni doyurdular kendileri sabaha kadar uykusuz kalıp seni uyuttular.

Buraya kadar beyan olunan va’z nasihatlerle inşallah sen irşad olur da gereği gibi amel edersin.