Müridin Şeyhine Karşı Adabı

 

Bismillahirrahmanirrahim

Abdülkadir Geylani Müridin Şeyhine Karşı Adabı Şöyle Olmalı :

Bir müridin şeyhe bağlılığının ehemmiyetine binaen Şeyh Abdülkadir Geylani bu yola intisap eden müridin üzerinde bulunması gereken adabında esaslarını ortaya koymuştur.

Şeyhe itaat etmek zahirde ve batında şeyhe itiraz etmemek gerekir. Zira zahiriyle isyan eden mürid edebi terk etmiş, kalbiyle itiraz eden de kendi helakine çalışmış olur.

Allah’u Teala bu hususta:

”Rabbimiz bizi ve bizden önce iman etmiş kardeşlerimizi mağfiret et, kalplerimizde iman etmiş olanlara karşı kin ve nefret bırakma.” Haşr:10

Ayetini çok çok okumasını emretmiştir. Şeyhinden şer-i Şerife zıt düşen bir hareket gördüğünde kendisinden nefret etmemesi için açıkça değilde işaretle kendisine sormalıdır.  Mürid ayıbı gören biri olmaktan kendini saklamalı kabahat ve kusuru kendisinde görmelidir. 

Şeyhinden bir kusur gördüğünde bunu örtmeli ve kendi nefsini kınamalıdır. Şeyhin asıl maksadını bilmediğini düşünmelidir. Şeyh için bir mazeret bulamadığında da onun için istiğfar edip dua etmelidir. Ondan gördüğü şeyi kimseye bildirmemeli onun masum olduğunu düşünmemeli ve bunun bir gaflet eseri ondan meydana geldiğine inanmalıdır.

Şeyh ile birlikte olmaya özen göstermeli ve ondan ayrılmamaya çalışmalı. Şeyh kendisine asık surat gösterdiğinde, kızdığında ya da kendisinden yüz çevirdiğinde nefsini kontrol etmelidir.

Kendisinden edep dışı bir hareketin zuhur edip etmediğine ya da Allah’ın emrine ya da neyhine zıt bir iş zuhur edip etmediğine bakmalıdır. Bu sebeple bir daha böyle bir kusurun mahalli olmama niyetiyle tebve istiğfara sarılmalıdır.

Şeyhinin yanında adaba riayet etmeli, onunla konuşurken hoşlanacağı en uygun üslupla konuşmalıdır. 

Şeyhe bu işe ehil olduğuna dair güven vermeli. Zira mürit ilim ve marifeti ondan öğrenir.

Günah işlemekten sakınmalı. Zira bu, ilim bereketini giderir, iyi halden kötü hale geçişe sebep olur. Nitekim Adem (as)’da da böyle olmuş Cennetten çıkartılmasına sebep olmuştur.

Zaruret olmaksızın şeyhinin yanında konuşmamalı, susmalı şeyhi bir mesele konuşurken meseleyi çok iyi bilse de susmalı, şeyhini dinlemeli ve ona karşı çıkmamalı. el-Gunye 449

Mürit Rabbine kavuşup mürşidine ihtiyacı bitmeyince mürşidinden kesilmesi uygun değildir.

Zaruret olmadıkça mürit mürşidin yanında konuşmamalı onun yanında kendi menkıbelerinden üstün hallerinden bir şey açmaması edeptendir.

Namaz kılmanın dışında, seccadesini mürşidinin seccadesi yanına yaymamalıdır. Namazını bitirince de hemen seccadesini toplayıp mürşidinin hizmetine hazır olmalıdır.

Mürit dergahtaki silsileyi bilmeli duracağı yeri de buna göre ayarlamalıdır. Çünkü seviyesizlik bu yoldaki büyüklerin yolunda beğenilmeyen şeyler arasındadır.

Mürşidin yanında bir mesele sorulduğunda müridin cevabını bilse de yine uygun olanı susmasıdır.

Müridin mürşidinin huzurunda Sema’da ve müridin üstadından izinsiz yerinden kımıldaması doğru değildir.

Kendini fark, temyiz ve irade ile iş yapmaktan alıkoyacak vecd gibi bir hal vuku’u dışında kendisinden bir hal söylememelidir. Elinde olmayarak meydana gelen halin coşma ve galeyanı geçince önceki durgun haline, edeb ve vakarına dönmelidir.

Burada dikkat çekmemiz gereken husus şu ki itaat maruf olan şeyde olur. Şeyh kitap ve sünnette muvafık olan bir şeyi emrederse şüphesiz ki ona itaat edilmesi gerekir. Kitap ve sünnete muhalif olan bir şeyi emrederse vacip olan ona itaat etmemektir. Dini, imanı, istikameti bilinen bir şeyhse bu böyledir. Bidat ve fasıklığı ile tanınan birisi ise ona itaat etmek bir yana karşı çıkılır, bidat ve fıskı açıklanır, insanlar ona gitmekten men edilir. Şeyh Abdülkadir Geylani, 531

Müridin hali gizli olmalıdır. Kendini daima kontrol altında tutulmalıdır. Abdülkadir Geylani ” Her ne kadar Sema, nağme ve raksı caiz görmüyorsak da, Allahu Teala’nın kelam ve haberinden başkası heyecanlandırmaz, çoşturmaz ve harekete getirmez. Bunun için sadık mürid için şiirler, nağmeler ve seslere lüzum yoktur. Nefis ve tabiatları kendilerinin sırtına binmiş kendileri de dizginleri onlara vermiş şeytanın ortağı durumundaki mürid diye geçinen yalancıların ve inleme ile feryat eden kimselerin bağırmaları karga bağırması ve diğer kuşların sesi gibidir. el gunye 453

Mürid Sema halinde cennetleri huri ayn ve ahirette Allahu Teala’yı görmeye teşvik edecek, dünyanın lezzet ve şehvetlerinden, kadınlardan ve türlü afet, mihnet ve belalardan uzak durup, zühd ve Vera’yı seçmeye götürecek, bu arzuları kuvvetlendirecek tegannisiz şiir ve kasideler okuyanın yanında bulunmalıdır. El-Gunye, 454

Kaynak: El-Gunye, Abdülkadir Geylani