Rızanın Esası:

“Allah Teala onlardan razıdır, onlar da Allah Teâlâ'dan razıdırlar.” Beyyine:8  

İbni Abbas’ın (ra) bildirdiği hadis-i şerif de: “Allah Teala’nın  Rab olduğuna razı  olan kimse, imanın zevk ve lezzetini anlamıştır.” buyuruldu.

Şeyh Abdülkadir Geylani şöyle diyor:

«Mümin kişi Allah Teala’nın kendi hakkında takdir ettiği şeyin kendi istediği şeyden daha hayırlı olduğunu bilmelidir. Ey Ademoğlu Allah Teala’nın takdir ettiği ancak senin istemediğin şeyin senin hakkında senin sevip istediğin şeyden daha hayırlı olduğunu bil. Allah’tan kork ve onun kazasına razı ol. Nitekim ayeti kerimede Allah CC. şöyle buyuruyor:

«İhtimal ki hoşlanmadığınız şey sizin için hayırdır ve ihtimal ki hoşlandığınız şey sizin için şerdir. Allah bilir siz bilemezsiniz.» Bakara:216

Yani dünya ve ahiret siniz için size fayda veren şeyi bilmezsiniz. Zira Allah Teala mahlukatı her şeyi açmadı. Menfaatlerinin nerede olduğu onlara gizli kaldı. Allah Teala onlara bazı şeyleri emretti ve bazı şeyleri yasakladı. Ayrıca kadere inanıp kazaya razı olmalarını da kendilerine emretti. Allah Teala her ne takdir ederse etsin kul ona olan itaatini devam ettirmeli ve onun taksimine razı olmalıdır. Onu itham edip suçlamamalıdır.» El Gunye 491

Yine bu hususta şöyle diyor:

« Bil ki; kadere karşı savaşan ve heva ve hevesine ram olan her bir fert mücadele ettiği nispette yorgun düşer. Kadere razı olan da rahat eder. Kadere razı olmayıp itiraz edenin yorgunluğu artar kendisine taksim olunandan başkasına da nail olamaz.» El Gunye. 491

Ebu Ali dekkak (rahmetullahi aleyh):”Belayı duymamak rıza değildir. Rıza ancak, hüküm ve kazaya itiraz etmemektir.” dedi.

Büyük alimler: ”Kazaya Rıza Allah Teala’ya kavuşmak için büyük bir kapıdır kazaya rıza dünyanın cennetidir. Yani bir kimseye rıza ihsan olursa geniş ve büyük makamlara kavuşur en yüksek yani yakınlık makamını ulaşır.” dediler.

Hz Hüseyin (ra) Ebuzer (ra): ”Fakirlik bana zenginlikten sevgili, hastalık sağlamlıktan iyi, ölmek yaşamaktan muhabbetlidir.” diyor dediklerinde: ”Ebu Zer öyle diyor ama, ben derim ki, Allah Teala’nın güzel iradesine güvenen kimse Allah Teala’nın kendisi için ihtiyar ve irade ettiği şeyden başkasını temenni etmez.” demiştir.

Zünnuni Mısri (Kuddise sirruhu): ”Üç şey Rıza alametidir. Kazadan önce ihtiyarı terk etmek, Kazadan sonra acılığı, elem ve belalardan tatmış olduğu şeyleri atmak ve unutmak. Belanın çoğalmasını arzu eylemektir buyurdu.

Rıza’nın en aşağı derecesi Allah Teâlâ'dan başka her şeyden tamahının kesilmesidir. Çünkü Allah Teala kendisinden başkasına olan tamahı kötülemiştir.

Şeyh Abdülkadir Geylani çeşitli örneklendirmelerle salihlerden ve ashab-ı kiramdan örnekler vererek rızayı anlatmıştır. 

Kaynak: El-Gunye s;490-495, Abdülkadir Geylani