İstihaza

 

Dört Mezhebe Göre İstihaza (Özür Kanaması)

İstihaza, kadının rahminden gelen ve ne hayız (adet kanı) ne de nifas (lohusalık kanı) hükmünde olmayan, bir damar hastalığından kaynaklanan kanamadır. Bu kana "özür kanı" veya "hastalık kanı" denir.

1. İstihazanın Fıkhi Tarifi (Hayız ve Nifas Sınırlarına Göre)

İstihaza, mezheplerin belirlediği hayız ve nifasın minimum ve maksimum sürelerinin dışında kalan kanamalardır.

Mezhep	İstihazanın Tanımı
Hanefi	1. Minimumu Aşması: Hayızın en az süresi olan 3 günden az gelen kanama. 2. Maksimumu Aşması: Hayızın en çok süresi olan 10 günden veya nifasın en çok süresi olan 40 günden fazla süren kanama. 3. Temizlik Arasını İhlal Etmesi: İki hayız arasındaki en az temizlik süresi olan 15 günden önce gelen kanama.
Maliki	Maksimumu Aşması: Hayızın en çok süresi olan 15 günden veya nifasın en çok süresi olan 60 günden sonra devam eden kanama.
Şafii	Maksimumu Aşması: Hayızın en çok süresi olan 15 günden veya nifasın en çok süresi olan 60 günden sonra devam eden kanama. (Şafii fıkhında, kadının âdet görme alışkanlığı ve kanın rengi/özellikleri dikkate alınarak detaylı ayrımlar yapılır.)
Hanbeli	Maksimumu Aşması: Hayızın en çok süresi olan 15 günden veya nifasın en çok süresi olan 40 günden sonra devam eden kanama.

2. İstihazanın Hükmü (Genel Durum)

Dört mezhep de şu iki temel hükümde ittifak eder:

1. Tahareti Bozmaz: İstihaza kanı, hayız kanı gibi değildir. Bu kan, abdesti bozar ancak kadını necis kılmaz ve cünüp hükmü vermez.

2. Özürlü (Ma'zûr) Statüsü: İstihaza gören kadın, ibadetlerini yapabilmek için "özür sahibi" (Hanefîler'de Sâhib-i A'zâr veya Ma'zûr) statüsüne girer. Bu statü, ibadetlerde özel bir kolaylık sağlar.

3. Mezheplere Göre Taharet (Temizlik) Kuralları

İstihaza gören kadın, namaz kılabilmek için her namaz vaktinde özel bir temizlik (abdest) yenileme kuralına uymak zorundadır. Farklılıklar esas olarak abdestin ne zaman alındığı ve hangi ibadetler için kullanılabileceği noktasında toplanır.

Mezhep	Abdest (Vudu) Kuralı	Gusül (Boy Abdesti) Kuralı	Namaz Hükmü
Hanefi	Her farz namaz vakti için bir defa abdest alır. Bu abdesti, o vaktin girmesinden çıkmasına kadar bütün farz, nafile namazlar ve Kur'an okumak/dokunmak gibi diğer tüm ibadetler için kullanabilir. Kanama bu esnada devam etse bile abdest bozulmaz (Sadece başka bir şeyle bozulursa bozulur).	Normal şartlarda (hayız/nifas bittikten sonra) bir kere gusül yeterlidir.	Özür sahibi, her vakitte temizlenip abdest alır ve namazlarını kılar.
Maliki	Her farz namaz vakti için abdest alır. Bu abdesti vaktin sonuna kadar kullanabilir. Kanama çok şiddetli değilse, zorunlu olarak abdest alması gerekmez; bu durumda abdesti bozan tek şey kanın dışarı çıkmasıdır.	Gusül, sadece hayız/nifas sona erdiğinde gereklidir.	Namazını kılar, ancak kanamanın namaz esnasında durması halinde abdestini tazeleyebilir (ihtiyat).
Şafii	Her farz namaz için abdest alır. Abdest almadan önce özel olarak cinsel organı temizler ve kanı tutacak şekilde sargı (pamuk/ped) kullanır. Bu abdest sadece o namazın farzı ve o vakitte kılınan nafileler için geçerlidir.	Gusül, sadece hayız/nifas bittikten sonra bir kere alınır.	Abdest, namaz vaktinin girmesiyle alınır ve hemen o namaza başlanmalıdır (Aralıksızlık - Muvalat şartı vardır).
Hanbeli	Her farz namaz için abdest alır. Abdestten önce organı temizleyip sargı kullanmak zorundadır (aksi halde namazı caiz değildir). Bu abdesti sadece o namaz vakti içinde kullanabilir.	Gusül, sadece hayız/nifas sona erdiğinde gereklidir. Ancak bazı Hanbeli görüşlerine göre her namaz için gusül ihtiyacı ortaya çıkabilir.	Şafiilerdeki gibi, abdest ve temizlikten sonra ibadetlere hemen başlanmalıdır.

4. İstihaza Hükmündeyken Yapılması Gerekenler

İstihaza döneminde olan bir kadın, taharet kurallarına dikkat ederek yapması gereken şeyler şunlardır:

1. Namaz Kılmak: Namaz kılmakla yükümlüdür ve kılmadığı namazları kaza etmek zorundadır.

2. Oruç Tutmak: Oruç tutmakla yükümlüdür.

3. Cinsel İlişki: İstihaza durumunda cinsel ilişki (hayız ve nifasta olduğu gibi) haram değildir, helaldir.

4. Cami ve Kur'an: Camiye girebilir ve Kur'an-ı Kerim'e dokunup okuyabilir (yukarıdaki abdest kurallarını yerine getirmek şartıyla).

İstihaza, bir hastalık kanamasıdır ve fıkhen kadının ibadetlerine engel değildir. Ancak mezhepler, bu durumdaki kadının her namaz vaktinde taze bir abdest alarak ibadetlerini sürdürmesi gerektiği konusunda temel bir görüş birliğine sahiptir.