Sünnet Üstündür, Keramet ve Riyazat Değil

Tasavvufta asıl keramet istikamettir. İmam Rabbânî (k.s.) açıkça söyler:

“Bin keramet, bir sünnete denk değildir.”

Bir kimsenin:

- 250–300 rekât namaz kılması

- Uzun süre aç kalması

- Bedeni zorlayan riyazatlar yapması onu otomatik olarak daha doğru veya daha yüksek makam sahibi yapmaz. Resûlullah ﷺ: En çok ibadet eden, En yüksek makama sahip, En kamil insan olduğu hâlde ümmetine bedeni yıpratan, sürekliliği olmayan ibadetler emretmemiştir.

Hadis-i şerif: “Sizin en hayırlınız, sünnetime en çok uyanınızdır.” (Buhârî, Nikâh)

Resûlullah’ın Sünnetinde Olmayan Riyazatlar Nasıl Değerlendirilmeli?

Şeriata aykırı ise Reddedilmeli, Farzları zayıflatıyorsa, Sağlığını bozuyorsa, Kişiyi kibirli yapıyor ise, sert bir mizaca seni döndürmüş ise, seni merhametsiz yapıyorsa. Bu tür riyazatlar batıldır, sahibi “büyük” de olsa.

Cüneyd-i Bağdâdî: “Bu yolumuz Kitap ve Sünnetle kayıtlıdır.”

Şeriata aykırı değil ama sünnette yoksa → Şahsi haldir, örnek olmaz Bazı büyüklerin uygulamaları: Onların şahsi istidatlarına, özel ruh yapılarına, mürşid gözetiminde geçici hâllere dayanır.

Bunlar: Onlar için bu durum olabilir. Bunların bu halleri herkes için ölçü olmaz. İbn Atâullah el-İskenderî: “Sana açılmayan bir hâli talep etmen, edepsizliktir.”

Çok Rekât Namaz Meselesi

Resûlullah ﷺ: Bazen uzun kılmış, Bazen kısa kılmış, Ama ümmete ölçüyü kolaylık olarak koymuştur. Hadis: “Bu din kolaylıktır. Kim onu zorlaştırırsa, mağlup olur.” (Buhârî)

250–300 rekât: Nafile olabilir. Ama sünnet ölçüsü değildir. Süreklilik arz ediyorsa ve bedeni bozuyorsa ve sonradan ağır bir yük haline dönüşüyorsa sakıncalıdır

İmam Mâlik’in sözü çok nettir: “Sonradan ibadet ihdas eden, Resûlullah’a eksiklik isnat etmiş olur.”

Açlık ve Riyazat Meselesi

Resûlullah ﷺ: Açlık çekmiştir ama bilerek ve sistematik riyazat yapmamıştır. Oruç tutmuş ama iftarı geciktirmeyi yasaklamıştır. Aşırı zühdü reddetmiştir. Üç sahâbî kıssası meşhurdur: “Ben hep oruç tutacağım.” “Ben hiç evlenmeyeceğim.”
“Ben gece hep namaz kılacağım.” Resûlullah ﷺ buyurdu ki: “Ben oruç tutarım, iftar ederim; namaz kılarım, uyurum. Kim benim sünnetimden yüz çevirirse benden değildir.” (Buhârî, Müslim) Bu hadis, aşırı riyazata en açık reddiyedir.

Derviş Bu Tür Şeyhleri Nasıl Değerlendirmeli?

Bize onlar hakkında hüküm vermek düşmez. “Yanlıştır” demek başka, “sapkın bir durum” demek başkadır. Bu şeyhlerin kendi istidatları olmasından dolayı herkes onları takip ve taklit edecek diye bir kaide yoktur. Salik sünnette olmayanı kendine yol yapmaz. Bu gibi şeyhlere Hayran olmaz. Aşırı ibadet, hayranlık sebebi değildir. Salik Ölçüyü bilir Ölçü: Resûlullah ﷺ dir. Şah-ı Nakşibend (k.s.): “Biz keramet değil, istikamet isteriz.”

Derviş İçin Altın Kural

Seyr-i sülûkta üç şey aranır: Sünnete uygunluk, Nefsi terbiye (bedeni ezmek değil), Ahlâkî olgunluk. Zikir seni: Yumuşatmıyorsa, Merhametli kılmıyorsa, Tevazua götürmüyorsa o zikir hakikî değildir, sayısı ne olursa olsun.

Yunus Emre: “Dervişlik dedikleri hırka ile taç değil, Gönlünü derviş eyleyen hırkaya muhtaç değil.”

Net ve Sahih Çerçeve

Sünnete aykırı riyazat → reddedilir. Sünnette olmayan ama kişisel hâl → taklit edilmez. Asıl keramet → istikamettir. Asıl riyazat → nefsin ahlâkını düzeltmektir. Resûlullah ﷺ nasıl yaşadıysa, Hak yolunun mihenk taşı odur.

Kadiri Yolu