Sırât

بِسْــــــــــــــــــــــمِ اﷲِارَّحْمَنِ ارَّحِيم

Sırât Ne Demektir:

Sırat lügatte; açık yol demektir. Istılahta; mahşer yerinde cennet ile cehennem üzerine kurulmuş olup insanların amellerine göre üzerinden geçecekleri köprü demektir. Sefarini Levamiul envar 2/189

Sırâtın İki Manası Vardır:

Birincisi: Dünyevi manasıdır. O da Allah Teâlâ’nın, kulları için ortaya koyduğu, uymalarını ve üzerinde yürümelerini emrettiği yoldur. Şu ayeti kerimede de sırattan bu mana kastedilmiştir :

«İşte benim doğru yolum bu, ona uyun.,” Enam:153

“Bizi doğru yola ilet.” Fatiha: 4

İkincisi: Ahiretteki sırattır. Bu, kıyamet gününde cehennem ateşinin üzerine uzatılan bir köprüdür.

Rivayetlerden Çıkarılan Sırat Nasıl Olacak

Hesap ve Mizan’dan sonra kesin sonuçlar ortaya çıkar ve cehennemden önce gelen bir başka alanda yeniden toplanma (haşr) olur. Bu arada yerde ve gökte değişiklikler olur. “O gün yer başka yere, gökler de başka göklere değiştirilir.” İbrahim/48 Bu son değişim olur. İnsanlar da sırat’ın öncesinde bir yerde karanlıkta kalırlar. Cehennem karanlık olur. Bunun gibi sırat da karanlık olur. Her insan ancak imanı ve iyi ameli nedeniyle elde etmiş olduğu nur ve ışıktan yararlanır.

iman sahipleri kendilerinin sırat’ın üzerinden geçmelerine izin verilmesi için peygamberlere başvururlar. Ancak Hz. Muhammed (sav)’in dışında kalan peygamberler özür dileyerek bu konuda şefaatte bulunamayacaklarını ifade ederler. Hz. Muhammed (sav) ise, şefaatte bulunur ve O’nun şefaati kabul edilir. Hz. Muhammed (sav) kendisine ve ümmeti, sırat’ın üzerinden ilk geçenler olurlar.

“Sizden cehenneme uğramayacak yoktur. Bu, Rabbinin yapmayı üzerine aldığı kesinleşmiş bir hükümdür. Sonra Biz Allah'a karşı gelmekten sakınmış olanları kurtarır, zalimleri de orada diz üstü çökmüş olarak bırakırız.” Meryem/71-72

İnsanlar sırat’ın üzerinden değişik hızlarla ve değişik ölçüdeki nurlarla geçerler. Münafıkların ise nurları olmayacaktır.

Sırat’tan geçişin dehşeti nedeniyle peygamberler ve melekler “Ey Allah’ım, kurtar, kurtar” diyeceklerdir. Sırattan geçecek olanların durumlarını melekler incelerler. Sahih bir hadisi şerifte bildirildiğine göre müminler, birbirlerinden hak almak üzere cennet ile cehennem arasındaki bir köprü üzerinde bekletileceklerdir. Bazıları buradan, sırat’ın üzerinde çeşitli köprülerin bulunacağı ve bir köprü üzerinde amellerden bir türün inceleneceği anlamını çıkarmışlardır.

İnsanlar sırattan sonra iki sınıf olacaktır. Bunlardan biri, iyilikleri ile kötülükleri birbirine eşit olanlar, bunlar arafta kalacaklardır. Araf ise cennet ile cehennem arasında bulunan bir surdur. Diğer sınıf ise cennetlikler oluşturacaktır. Bundan sonra müminlerin, kardeşlerinden cehenneme girmiş olanların oradan çıkarılmaları için Rableri ile konuşmaları başlayacaktır. Peygamberimiz (Sav)’in burada çeşitli şefaatleri olacaktır. Cennetliklerin cennete girmelerine izin verilmesi için şefaatte bulunması bunlardandır. Hz. Muhammed (sav) ve onun ümmeti cennete ilk girenler olacaklardır. Resulullah (sav) yine iman sahiplerinden cehenneme girmiş olanların bazılarının oradan çıkarılmaları için şefaatte bulunacaktır. Sırat’la ilgili naslar mevcuttur bunlardan bazıları mecazi olma ihtimali vardır. Nasların zahiri anlamları anlamak ve tam bir teslimiyet göstermek gerekir.

Camilere devam etmek, iyi şeylerden sadaka vermek, müslümanın başına gelen bir musibetin yükünü hafifletmeye çalışmak veya hatasını bağışlamak, kişinin kendi dışındakilere zor gelen şeyi hafifletmeye çalışmak, kulların ihtiyaçlarının giderilmesi, konusunda onlara yardımcı olmak, onların işlerini görmek için gayret göstermek ve mümin kişiyi münafıklara karşı korumak, mümin için sırat’ın dehşetinin hafiflemesini sağlayan güzel amellerden bazılarıdır. İman sahipleri sırattan geçerken, içlerindeki günahkarlardan bazıları cehenneme döküleceklerdir. Münafıklar ilim erbabına göre sıratı hiç gecemeyeceklerdir. Diğer ilim erbabının görüşüne göre münafıklar, Sırat’ın büyük bir bölümünü geçebileceklerdir. Ancak onların nurları olmayacaktır ve sonuçta bunların tümü cehenneme dökülecektir. Bir başka görüşe görede, münafıklar ile müminlerin arasında konulacak duvar, sırattan önce olacaktır. Onların durumları, tümü cehenneme atılacak olan kafirlerin durumları gibi olacaktır.

 

Özet Olarak Sırât Üzerinden Geçiş:

Onun üzerinden insanlar derecelerine, amellerine ve görüşlerine göre geçerler. Bazılarının ayakları altında bu köprü o kadar incelir ki, üzerinden geçen onu kılıçtan daha keskin görür, Onun üzerinde titremeye başlar ve cehennemin dibine doğru yuvarlanır. Bazılarının ayakları altında ise genişler, o da rahat rahat üzerinden geçerek, Allah’ın c.c. kendisi için hazırlamış olduğu nimetlere kavuşarak cennete girer.

Bu hakikate Kur’an-ı Kerim’in şu ayetleri ışık tutuyor:

“İçinizden oraya gitmeyecek hiç kimse yoktur. (oraya girmeleri), Rabbinin üzerine aldığı kesinleşmiş bir hükümdür. Sonra (günahtan) korunanları kurtarırız ve zalimleri öyle dizüstü çökmüş olarak bırakırız.” Meryem: 71-72

Rivayetlerde Sırât ve Üzerinden Geçiş:

Ebu Sait Radıyallahu rivayet etmiştir: “ Resulullah (ﷺ) şöyle buyurdu: “ cehennemin üzerine Sırat konulur. Onun üzerinde deve dikenleri (sa’dan dikenleri) gibi dikenler bulunur. Sonra insanlar oradan geçmeye çalışırlar. Kimisi hiç etkilenmeden selametle geçer. Kimisi biraz sıyrık alarak geçer. Kimisi belli bir süre tutulduktan sonra geçer. Kimi de cehennemin içine düşer.” İmam Ahmed

Ebu Bekir'e (ra) rivayet etmiştir: “ Resulullah (ﷺ) şöyle buyurdu: “İnsanlar kıyamet günü sıratın üzerine konulurlar. Kelebeklerin ateşe dökülmeleri gibi, sıratın iki yanı onları cehenneme döker. Yüce Allah, rahmeti ile dilediğini kurtarır. Daha sonra meleklere, Peygamberlere ve şehitlere şefaat etmeleri için izin verilir. Onlar da şefaat de bulunarak cehenneme düşmüş olanların bazılarını oradan çıkarırlar.” İmam Ahmed

Bu hadisi şerifte sıratın iki yanının bulunacağı bildirilmekte bu ise sıratın kılıç gibi keskin olduğunu bildiren nasların tevil edilmesi gerektiğini göstermektedir. Buna göre sıratın kılıçtan daha keskin olacağını bildiren hadisi şeriflerle anlatılmak istenen oradan geçmenin oldukça zor ve korkunç olacağıdır. Bazıları ise her bir insanın kendi durumuna göre sıratının olduğu görüşünü ileri sürmüşlerdir.

Mugire bin Şube (ra) rivayet etmiştir: “Resulullah (ﷺ) buyurdu: “Müminlerin sırat üzerindeki sözleri, “Ey Allah'ım kurtar!” olacaktır.”

Ebu Sait el-Hudri (ra) şu şekilde rivayet etmiştir: “ Resulullah (ﷺ) şöyle buyurdu: “Müminler cehennemden kurtulurlar ve cennet ile cehennem arasında bulunan bir köprünün üzerinde bekletilirler. Burada dünyada iken birbirlerine karşı işlemiş oldukları haksızlıkların kısas uygulaması yapılır. Burada tümü te’dib edilip arındırıldıktan sonra cennete girmelerine izin verilir. Muhammed'in canı elinde olan Allah'a yemin ederim ki, onlardan biri cennetteki evini dünyadaki evini bulduğundan daha kolay bir şekilde bulabilecektir.”

Mu’cemu’l Evsat’ta Ebu Umame (ra) rivayet edilmiştir: “ Resulullah (ﷺ) şöyle buyurdu: “Kıyamet gününde haksızlık yapan zalim kişi getirilir. Cehennem köprüsü üzerinde karanlık ve dehşet arasında kaldığı sırada haksızlığa uğrayan mazlum kişi karşısına çıkar. Haksızlığa uğrayan, haksızlık yapan utanır ve onun kendisine nasıl bir haksızlık yapmış olduğunu da hatırlar. Bu şekilde haksızlığa uğratılanlar haksızlık yapanlardan haklarına tümüyle almadıkça yerlerinden ayrılmazlar. Öyle ki, haksızlık edenlerin iyilikleri ellerinden alınır sevaplarının bulunmaması halinde ise haksızlığa uğratılmış olanların günahları onlara yüklenir. Zalimler bu şekilde cehennemin en alt tabakasına doğru boylarlar.”

Ebu Hureyre (ra)’dan: Rasulullah (ﷺ) buyurdu ki: ”Kıyamet günü Allah Teala insanları toplar ve kim neye tapıyordu ise onun peşine gitsin’ buyurur. Güneşe tapanlar güneşe, aya tapanlar aya, tağutlara tapanlar tağutlara uyarlar… Sonra cehennemin ortasına sırat konur, ben ve ümmetim ilk geçen oluruz.» (Buhari – Müslim)

Ebu Said el Hudri’den: Denildi ki: Ya Resulullah, köprü nedir? Peygamberimiz: ‘Ayak altına konan çengelli, kancalı, dikenli bir şeydir’ buyurdu. Ebu Said diyor ki: Köprünün kıldan ince, kılıçtan keskin olduğunu duydum.» (Müslim)

Huzeyfe (R.A)’dan Resulullah (ﷺ) buyurdu ki: «Sırat üzerinde, emredileni kapmakla emrolunmuş dikenler vardır.» (Müslim)

Selman el-Farisi (ra) şöyle demiştir: “Kıyamet gününde sırat konulur. Ustura gibi keskindir. Melekler: “Ya Rabbi, buradan kim geçecek?” derler. O da: “insanlardan dilediklerim geçecek” buyurur. Bunun üzerine melekler: “Ey Rabbimiz! Biz sana hakkıyla kulluk edemedik” derler.

Ubeyd bin Umeyr'den şöyle söylediği Bildirilmiştir: “Ey insanlar bu Sırat uzununa bir köprüdür. üst tarafı kaygan ve ıslaktır. Bu köprünün iki kenarında bulunan melekler: “ Rabbim kurtar!” derler. Sırat, Cehennem köprüsü üzerinde Kılıç gibi bir şeydir. Bunun üzerine kancalar ve dikenler bulunur. canım elinde olana yemin olsun ki, bir tek kanca ile Rabia ve Mudar kabilelerinden daha çok insan tutulur.”

Said bin Hilal'in de şöyle söylediğini bildirilmiştir: “Bize bildirildiğine göre kıyamet günü sırat, köprünün üzerinde olacaktır. O bazı insanlar için kıldan daha ince olacaktır. Bazıları açısından ise geniş bir vadi gibi olacaktır.” bunu İbni Ebiddünya rivayet etmiştir.

Yüce Allah bir ayet-i kerimede şöyle buyurmaktadır:

“ Ey iman edenler! yürekten tövbe ederek Allah'a dönün ki, rabbiniz kötülüklerinizi örsün, sizi içlerinden ırmaklar akan cennetlere koysun. Allah'ın peygamberini ve onunla beraber olan müminleri utandırmayacağı o gün, Nurları önlerinde ve defterleri sahalarından verilmiş olarak yürürler. ve “ Rabbimiz! nurumuzu tamamla, bizi bağışla, doğrusu sen her şeye kadirsin” derler.” Tahrim Suresi / 8

Şeyh Abdülkadir el-Geylani:

Sırata iman etmek gerektiğini su sözleriyle desteklemiştir: “Cehennem üzerine kurulacak sırat köprüsünün varlığına iman etmek dahi vaciptir. Bu sırat cehennem üzerine uzatılan bir köprüdür. Allah dilediği kimseyi, oradan geçerken tutar dilediği kimse de oradan geçer kurtulur. Dilediği kimse de, oradan cehenneme düşer.

Bu sırat köprüsünden geçen kimselerin; dünya hayatında işledikleri amellere göre nurları vardır. Oradan geçenlerin durumu değişiktir. Kimi yürür; kimi koşar kimi de binek üstünde gider. Bazısı da, sürünerek, kayarak gider”

Sırâtla İlgili Bilinmesi Gereken:

Bilmemiz gereken bir nokta var ki, kıyamette kurulan bu sırat Allah, Tealanın dünyada kulları için gösterdiği yolun müşahhaslaşmış şeklidir. Kim yaşama ve rahat yollarını kendisine daraltarak Allah’ın göstermiş olduğu yoldan sapmamaya çalışmış, göstermiş olduğu çizgide hayatını sürdürmüş ise, cehennem üzerine kurulmuş olan köprü o üzerinde iken genişler. Kimde dünya hayatını Allah’ın hükümlerini bütün yaşama ve rahat imkanını bol bol kullanır. Allah’ın hükümlerini ve koyduğu sınırları çiğnerse bu köprü onun için dağılacaktır.

Allah’ım dünya hayatında dinin olan islam’a yapışmayı bize nasip et o büyük gün de sana dönüşünüzü kolaylaştır. Bizi azabından sırf farzın ve Kerem’in ile koru zira bütün alemlerin Rabbi sensin.