Tevbe-i Nasuh

 

Bismillahirrahmanirrahim

Tevbe-i Nasuh Ne Demektir:

İbn Abbas (ra) şöyle diyor: “Tevbe-i Nasuh; Kalp ile pişman olmak, dil ile istiğfar etmek ,azaları günahtan uzaklaştırmak ve bir daha günaha dönmemeye azmetmektir.” Tarifat, Cürcani, 95

Şeyh Abdülkadir Geylani bu hususa odaklanıp önem veriyordu. Alleme Ebul Hasan El Nedvi şöyle diyor:

“Bağdat’ta şahsiyeti güçlü, imanı güçlü, ilmi güçlü, daveti güçlü, dersleri güçlü bir adam zuhur etti. O Şeyh Abdülkadir Geylani idi. İman ve İslam davetini yeniledi. Gerçek kulluğa çağırdı. Nifaka karşı muharebe etti. Biat ve Tevbe kapısını sonuna kadar açtı. Oradan içeriye giriyor ve Allah ile yaptıkları anlaşmayı tazeliyorlardı.” Ricalül Fikri Ve’d Dave, Şeyh Abdülkadir Geylani adlı eserinden naklen, 597

Şeyh Abdülkadir Geylani tevbe-i dünya ve ahirette Allah’u Teala’nın rızasını kazanmak üzere girilen kapı olarak görmektedir. Bunu ganimet bilmek ve fırsatı kaçırmamak gerekmektedir. Nitekim o şöyle söylemektedir:

”Tevbe kapısını ganimet bilin ve sizin için açık Duran kapıdan içeri girin.” el fethu’r Rabbani 18

Mühim olanın tek başına tevbe olmadığını, tevbe’de sebat etmektir ve şöyle diyordu:

”Tevbe et ve Tevbe’de sebat et. İş, tevbe etmek değil, iş, ağaç ekmek değil, Onun ayakta durmasını sağlamak, Dal budak salmasını ve sonunda meyve vermesini sağlamaktır.” Abdulkadir Geylani 597

Şeyh Abdülkadir Geylani tevbe’yi günah kirlerini gideren suya benzetmektedir ve şöyle diyor:

” Evladım işlediğin günahlar yüzünden Allah’ın rahmetinden ümidini kesme. Bilakis din elbisesi üzerindeki necaseti tevbe suyla yıka. Onda sebat et ve ihlas ol.” el fethu’r Rabbani 48

Şeyh Abdülkadir Geylani tevbe’yi avamın tevbesi, havasının tevbesi ve hassul havasın tevbesi diye üç kısma ayrılmaktadır. Her sınıfın tevbesini özelliklerine göre açıklıyor şöyle diyor:

Avamın Tevbesi: Günahlar yüzündendir

Havasın Tevbesi: Gaflet yüzündendir.

Havassu’l Havasın: Bunların tevbesi de kalbin Allah’tan başkasına meyletmesi yüzündendir.

Şeyh Abdülkadir Geylani daha sonra Allahu Teala’nın Allah’a toptan tevbe edin ey müminler, olur ki felaha erersiniz. Nur 31 ayetini açıklıyor ve şu şekilde söylüyor:

”Bu tevbe hususunda umma hitaptır. Tevbe lügatta; Dönüş demektir. Falan kişi falan yerden döndü denir. Tevbe; şer’an kötü olan şeylerden iyi olan şeylere dönmek demektir. Günah ve isyanlar kişiyi felakete sürükler, Allah’tan ve onun cennetinden uzaklaştırır. Onların terki de kişiyi Allah’a ve cennete yaklaştırır.

Sanki burada Allahü Teala şöyle buyuruyor: Nefislerinizin hevasını ve şehvetlerinizin yanında durmayı terk edin de bana gelin. İşte bu dönüşünüzle ahireti kazanır, beka yurdunun nimetlerine nail olur, felaha erersiniz. Başarıya ulaşır, rahmetime erersiniz. İyiler için hazırlanmış yüksek cennetlere girersiniz.” el gunye 116

Şeyh Abdülkadir Geylani yine şöyle söylemektedir: ”Ümmetin tamamına günahların -büyük küçük- tamamından tevbe etmek vaciptir.” el gunye 117

Şeyh Abdülkadir Geylani büyük günahları açıklıyor şöyle diyor:

”Allah’u Teala’nın cehennemle tehdit ettiği ve karşılığında hat cezaları uygulanan günahlar büyük günahlardır. Bazı alimler büyük günahların on sekiz tane olduğunu söylemiştir.

Dördü kalp ile olur:

Allah’a şirk koşmak, günah işleme hususunda ısrar etmek, Allah’ın rahmetinden ümidi kesmek ve azabından emin olmaktır.

Dördü dil ile olur:

Yalancı şahitlik yapmak, iffetli kadınlara iftira etmek, yalan yere yemin etmek ve sihir yapmaktır.

Üç’ü karın ile olur:

Şarap içmek, yetim malı yemek ve faiz yemek.

İkisi cinsel organda olur:

Zina ve livata

İkisi ellerle olur:

Adam öldürme ve hırsızlık yapmak

Biri ayakla olur: Savaştan kaçmak biri de bütün bedenle olur O da ana babaya İsyan etmektir.” el gunye 117 

Tevbe’nin sıhhatinden bahsederek onun üç şartı olduğunu söylüyor:

1- İşlediği günahlara pişman olmak

2- Günahlardan uzaklaşmak

3- İsyan ve günaha bir daha dönmemeye azmetmek

Şeyh Abdülkadir Geylani tevbe için ince bir ölçü koymuş ve şöyle demiştir:

”Kalp sevdiği şeyi kaçırdığını bildiğinde üzüntü duyar, hüznü ve ağlaması ve feryadı ve gözyaşları art arda hüznü sebebiyle bir daha böyle bir şeyi yapmamaya azmeder.” el gunye 122

Samimi tövbeyi anlatmak üzere başka bir ölçü daha koymaktadır. Şeyh Abdülkadir Geylani ve şöyle demektedir: Samimi tevbede dört şey vardır:

1- Dili fuzuli şeylerden, gıybetten, nemimeden ve yalandan uzak tutmak.

2- Kalpte kimseye karşı haset ve düşmanlık hissetmemek.

3- Kötü arkadaşlardan uzak durmak.

4- İşlenen günahlara pişman ve Rabbin taatine sarılmış olarak istiğfar ile ölüme hazırlanmak. Şeyh Abdülkadir Geylani, 600

Şeyh Abdülkadir Geylani tövbenin iki yönü olduğunu da söylemektedir:

1- Kulların birbirlerine olan hakkı ile ilgili tevbedir. Bu ancak hakların iadesi ve helalleşmekle olur.

2- Allah’u Teala’nın kulları üzerinde hakkı ile ilgili tövbedir. Bu da dille daimi istiğfar etmek, kalple pişman olmak, bir de ileride bir daha günaha dönmemeye azmetmekle olur. el gunye 126

Şeyh Abdülkadir Geylani'ye göre tevbe budur. İşte o tevbe edenleri böyle tevebi nasuha yönlendirmektedir.