Akıl

Akıl

İnsanı insan yapan onun her türlü aksiyonlarına anlam kazandıran ve ilahi emirler karşısında insanın yükümlülük ve sorumluluk altına girmesini sağlayan akıldır. Toplamda Kur'an'da 49 yerde geçmektedir. Akıl bilgi edinmeye yarayan güç ve bu güç ile elde edilen bilgi şeklinde tarif edilir. Bizi mükellef yapan akıl birinci anlamdaki akıldır. Akıl sayesinde kazanılan bilginin bir güç olduğu ve onu yine onun kontrolünde kullanılmalıdır. Bunu yapmayanlar sorumlu tutulacaklardır. Akla aynı zamanda ilahi hakikatleri sezme anlama ve onların üzerinde düşünüp yorum yapma görev ve yetkisi de verilmiştir.

“ Allah ayetlerini düşünesiniz diye böylece açıklamaktadır.” Bakara / 242

Kuranda akılla ilgili Seçtiğimiz ayetler

“Fecre, on geceye (haccın on gecesine), çifte ve teke, (her şeyi karanlığı ile) örttüğü an geceye yemin ederim ki, akıl sahibi için bunlarda elbette bir yemin (değeri) var, değil mi?” Fecr / 1-5

“Allah onlara şiddetli bir azap hazırlamıştır. Ey inanan akıl sahipleri! Allah'tan korkun. Allah size gerçekten bir uyarıcı (kitap) indirmiştir.” Talak / 10

“...Ey akıl sahipleri! İbret alın.” Haşr / 2

“Bu şaraptan ne başları ağrıtılır, ne de akılları giderilir.” Vakıa / 19

“Onlara akılları mı bunu emreder, yoksa onlar, azgın bir topluluk mudur?” Tur / 32

“...(Resûlüm!) De ki: Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? Doğrusu ancak akıl sahipleri bunları hakkıyla düşünür.” Zümer / 9

“Tağuta kulluk etmekten kaçınıp, Allah'a yönelenlere müjde vardır. (Ey Muhammed!) Dinleyip de sözün en güzeline uyan kullarımı müjdele. İşte Allah'ın doğru yola ilettiği kimseler onlardır. Gerçek akıl sahipleri de onlardır. “ Zümer / 17-18

“Görmedin mi? Allah gökten bir su indirdi, onu yerdeki kaynaklara yerleştirdi, sonra onunla türlü türlü renklerde ekinler yetiştiriyor. Sonra onlar kurur da sapsarı olduklarını görürsün. Sonra da onu kuru bir kırıntı yapar. Şüphesiz bunlarda akıl sahipleri için bir öğüt vardır.” Zümer / 21

“Ey akıl sahipleri! Kısasta sizin için hayat vardır. Umulur ki suç işlemekten sakınırsınız.” Bakara / 179

"Eğer kulak vermiş veya akletmiş olsaydık, çılgın alevli cehennemlikler içinde olmazdık" derler.” Ankebut / 10

“Aralarında sana kulak veren vardır. Sen, sağırlara, üstelik akılları da almazsa, işittirebilir misin?” Yunus / 42

“ Yeryüzünde dolaşmıyorlar mı ki, orada olanları akıl edecek kalpleri, işitecek kulakları olsun. Ama yalnız gözler kör olmaz, fakat göğüslerde olan kalpler de körleşir.” Hacc / 46


Hadislerden derlenen çıkarımlar

1- Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem bir sözü üç kez tekrar ederdi
2- Akılların eksik olabileceğini örneklendirerek kadınlar üzerinden anlatılır
3- Akıl tamamıyla idrakle kavramak ile alakalı bir boyutu vardır
4- Aklın yükümlülükte dini bakımdan önemi vardır
5- Muhatap olan ve hikmetleri anlayan akıl diğer akıllardan üstündür