Namazın Vacipleri
Hanefi mezhebine göre namaz dışında ezan da, cemaat da vacipler arasındadır. (Kasani Bs, c.1 s. 146,155) Namazlarda Fatiha’yı farzlarda ilk iki rekatinde, namazların bütün rekatlerinde okumak Hanefi mezhebine göre vaciptir. Namazlarda Fatiha'yı okumak üç mezhebe göre farzdır. Fatiha'yı zammı süreden önce okumalı aynı rekatta iki defa okumamak.
KIRAATIN DİĞER VACİPLERİ
ÇEŞİTLİ VACİPLER:
(a) Farz namazların ilk iki, vitir ve nafile namazların bütün rekâtlerinde Fatiha'dan sonra zamm-1 sûre okumak; Malik'e göre zamm-ı sûre farzdır (Kâsânî, BS, c. I, s. 160.)
(b)Cemaatle kılınan namazda imamın kıraati sabah, akşam, yatsı ve cuma namazlarında ilk iki rekâtte, Ramazan'da vitir, teravih ve bayram namazlarında açıktan yapması vaciptir. Tek başına namaz kılan mükellef, bu namazlarda kıraatini gizli veya açıktan yapmakta serbesttir; ancak açıktan okumak vacip namazlarda açıktan, gizli okumak vacip namazlarda gizli okuması efdaldir. Kazaya kalan namazlardaki kıraatlerde, bu duruma göre düzenlenir.(Kâsânî, BS, c. I, s. 160.)
(c) Cemaatle kılınan öğle ve ikindi namazlarının bütününde, akşam namazının üçüncü, yatsı namazının son iki rekâtinde imamın kıraati gizli yapması,(Kâsânî, BS, c. I, s. 161.)
(d) Gündüz kılınan nafile namazlarda kıraati gizli yapmakcak namazlarda gizli kıraat yapması,
(e) Tek başına namaz kılan mükellefin öğle, ikindi ve gündüz kılına kıraati hiçbir şekilde yapmayarak susması. İmama uyan mükellefin namazların hepsinde, imam ayaktayken
KUNUT OKUMAK
(a) Ebu Hanife'ye göre, vitir namazında Kunût duası okumak vacip, Ebu Yusuf ve eş-Şeybani'ye göre sünnettir.
(b) Malik'e göre, sabah namazında Kunût okumak müstehaptır, vitir namazındaysa okunmaz.
(c) Hanbeli Mezhebi ve eş-Şafiî'ye göre, vitir ve sabah namazlarında Kunût okumak sünnettir. eş-Şafii'ye göre, diğer namazlar için de mübahtır, dilenirse yapılabilir.
(d) Caferi Mezhebine göre, farz namazlarda Kunût okumak müstehaptır, açık kıraatli namazlarda bu daha da güçlenir, hatta ihtiyat terkedilmeyişidir. İkinci rekâtte kıraati bitirdikter. sonra yapılır, unutunca rükůdan doğrulunca okunur. Nafile namazlarda da okunması müstehaptir. Vitirde kuvvetli bir müstehaptır. Belli bir duası yoktur, kolay gelen zikir ve dualar olabilir. Masum imamlardan nakledilenleri okumak daha iyidir.
Kunut vitir namazında üçüncü rekâtte zamm-ı sûreden sonra okunur. Cemaatle kılınan vitir namasında hem imam, hem cemaat Kunût dualarını içinden okur. Kunût, Allah Teala'ya senâ ve duayı içine alan sözlerdir.
Tekbirlerdeki Vacipler
(a) Namaza başlarken iftital. tekbirini Allahu Ekber diyerek almak. Bundan aciz olunur veya iyi yapılmazsa, Allah Teala’nın isimlerinden bir başkası ile tekbir alınabilir.
(b) Vitir namazında Kunut tekbiri almak vacibtir.
(c) Bayram namazlarında her rekatta 3'er defa Zadt tekbiri almak. Bu namazlarda birinci rekatin rüku ve secde tekbirleri sünnettir. İkinci rekatin rüku tekbirleri ise vacib olan zaid tekbirle yapıldığı için vacib hükmünü alır.
Rükûdaki Vacip: Kavme
Rükûdaki vacip bir tanedir: Rükû yaptıktan sonra kalkmak. Buna Kavme adı verilir. (Kâsânî, BS, c. I, s. 162.)
Secdedeki Vacipler:
(1) Secde ederken alınla birlikte burnu da secde yerine koymak,
(2) Alnın çoğunu secde yerine koymak,
(3) İki secdeyi birbirine bağlı olarak arka arkaya yapmak,
(4) İki secde arasında oturmak.
Ka'dedeki Vacipler:
(1) Üç ve dört rekâtli namazlarda ikinci rekâtten sonra oturmak (Ka'de-i Ulâ),
(2) Namazda her oturduğunda tahiyyatı okumak Hanefî mezhebine göre vacip, Malik'e göre sünnet, eş-Şafiî, Ahmed ve Dâvud'a göre farzdır.(Ibn Rüşd, BM, c. I, s. 101; Kâsânî, BS, c. I, s. 163.)
(3) Üç ve dört rekâtli farz namazlarla vitir namazı ve öğle namazının ilk sünneti kılınırken, ikinci rekâtten sonra tahiyyatı okuyunca hemen üçüncü rekâte kalkmak.
Namazın Düzeniyle İlgili Vacipler:
(1) Vaciplerin her birini yerinde ve zamanında yapmak,
(2) Ta'dîl-i erkân,
(3) Namazın farzları arasındaki tertibe riayet etmek ve iki farz arasına farz olmayan bir davranışın girmesine izin vermemek,
(4) Namazın farz işlemlerindeki sayıyı arttırmamak; kıyam, kıraat, rükû, secde ve ka'de-i ahîreyi unutarak gerekli sayıdan fazla yapanlar sehiv secdesi yapar.
(5) Cemaatle kılınan namazda gerekli yerlerde imama mütabeat etmek.
Aslî Vaciplerin Terki:
Kasıtlı Terk:
Namazın farzlarından birini ister kasıtlı ister unutarak terk etmek namazın iadesini gerektirir. Bu büyük hata sehiv secdesiyle giderilemez. Sünnetlerin terki ise, sevaptan mahrum kalmayı gerektirmekle birlikte sehiv secdesini gerektirmez. Yukarda sayılan namazın aslî vaciplerinden birini bile bile, terk etmek doğru değildir:
(a) Hanefi Mezhebine göre, bu şekilde hareket eden kimse Allah katında sorumlu olur; vaciplerin terki tahrimen mekruhtur, hatta vakit içinde namazı yeniden kılmak uygundur. Vaciplerden biri terkedilen namaz, yeniden kılınmazsa günahla birlikte sahih olur.
(b) Hanbelî Mezhebine göre, vacipleri kasıtlı ve bilerek terkedenin namazı bâtıl olur.
Unutarak Terk:
Namazın aslî vaciplerinden birini unutarak terketmek, onun sahih olmasına bir zarar vermez, ancak sevabı eksilttiği için sehiv secdesi yapılarak bu hata düzeltilmeye çalışılır.
Arızî Vacipler:
Namazın arızî vaciplerini, gerektiren bir hal meydana gelirse sehiv secdesi, secde âyeti okunduysa tilavet secdesi yapmak oluşturur.
Namazdan Çıkış Sırasında Uygulanacak Vacipler:
Selâm:
Selâm namazların sonunda selâm vermek Hanefi Mezhebine göre vacip, ÜM'e göre farzdır.
Vacip: Teşrîk Tekbirleri
Namaz sonrasında ona hürmeten uygulanacak vacip işlem, kurban bayramı günlerinde farz namazlardan sonra okunacak olan teşrîk tekbirleridir. Selâm, namazın sözlü rükünleri arasında ele alındığı için, sehiv secdesini tilâvet secdesini ve teşrîk tekbirlerini sırayla ele alıyoruz.
إرسال تعليق
İçinizde olan güzellik her zaman yazılarınıza ve dilinize aşkla dökülsün...