Varid-Varidat

Bismillahirrahmanirrahim

Varid- Varidat Ne Demektir:

Kulun bilerek ve içten isteyerek yönelmesi olmaksızın, kalbine gelen güzel ve hoş hatıralardır. Varidat havatırdan daha geneldir. Çünkü varidatta sevinç, hüzün, kabz, bast gibi havatırda söz konusu olmayan hallerin ortaya çıkması da mümkündür.

Kişi içinde bulunduğu vaktin hükmü ile hareket ederken kalbe gelen varid onu içinde bulunduğu halden çıkartır. Dindar olan havassın  edep anlayışında havatır, varid ve ilham türü uyarılara değer vermemek için dengeyi korumak açısından edebe sarılmayı daha uygun görmüşlerdir.

Zünnün “Kalbe gelen varidlerden biride semadır. Eğer nefis kulağıyla dinlenirse kişi zındık olur, Hak kulağıyla dinlenirse hakikat erbabından olur demiştir.” Öyleyse kalbe gelen bu varid  nefisle değil ilahi hikmetler çerçevesinde değerlendirilmelidir.

Varidin kalbe gelişi  güçlü olunca salik kendine tutamaz ve hakim olamayabilir bu da isteğinin dışında bazı hareketleri yapmasına sebebiyet verebilir.

Bu durumla ilgili Abdullah şöyle buyurmaktadır: Kendisine ”Sen halini zayıflığını söylüyor ve bu sebeple ileri-geri sallanıp hareket ettiğini ifade ediyorsun peki öyleyse halin güçlenmesini sağlayan nedir?” sorusu sorulunca şu cevabı vermiştir: ”Güçlü olan kişi kendine gelen her türlü varidi yutabilen ve kendini tuta bilendir. Bu yüzden varidat ne kadar çok da olsa onda bir değişiklik meydana getirmez.” 

Zikir ve dualardan oluşan varidatla kalbe gelen ilhamların bir kısmı sükunet bir kısmı da hareket meydana getirir. Sükunet hareketten daha üstündür. Bazen akılların kınanamayacağı bir varid meydana gelir, bu varidin nuru ve delili güçlü olur ve şahid getirerek kuran ve sünnete uygun düşerse aklı idrakten aciz bırakır, varid akıldan güçlü olursa böyle bir varidin hareketinin hükmü tam olur, buna kimse ses çıkarmaz.

Varidatın bazıları vardır ki akla uygundur. Akıl onu kavrayıp sükunetle karşılayarak aklın temkini sayesinde hiçbir hareketi söz konusu olmaz. Çünkü bildikleri ona işaretle yol göstermektedir. Varidatın büyüklüğünün ve güçlü olmasının en büyük  etkisi titreyip, sarsılma, baygınlık, organların dumura uğrayıp hissiz hale gelmesi ve varidin akla hakim olmasını ortaya çıkartır. 

Zünnün Mısri derki; “Haktan gelen varid kalbi titretir.” Varidat ve ilham türü vakıalarda ölçü olarak “kitap ve sünnete” uygunluk aranır. Şeyhlerin bir kısmının anlayışı şöyledir: ”Gönlüme bir varid ve ilham geldiği zaman ben şeriat ölçülerine göre iki şahit isterim Eğer iki şahidi yoksa kabul etmem. Bu iki şahit kitapta sünnettir demişlerdir.

Sağlam bir hal ve varide sahip olmadan nefsinin kaldıramayacağı yükü yüklenen biri kendine zulmetmiş olur. Kendine o yükün altında zarar verir ve kaybettiklerinin farkına bile varmaz. Böyle bir şeyi zorlayarak yapan ve kendisinin havassa aid bir dereceye vardığını vehmeden yanılgı içindedir.