Zevk, Şürb, Reyy

 

Zevk, Şürb, Reyy Ne demektir?

Sufiler bahsedilen bu kavramlar için manevi doyum ve kanma halleridir demişlerdir. Bu kavramlar, sufilerin ilahi tecelli, keşif ve varidatlarından tadıp hissettikleri ve yorumlamada kullandıkları kelimelerdir. 

Zevk, Ardı ardına çakıp geçen şimşeklerin biraz kalışı sırasında Hakk’ı Hak ile görmektir. Nur şimşeklerinin kalışı biraz daha uzarsa salik, şühud makamına ortalar ki buna şürb denir. Tecelli daha da devam edip şühud makamının  sonuna gelinirse o hale reyy (suya  kanma, doyma) denilir. Bu haller salikin sırrının, ağyardan (Hak’tan başka şeylerden) temizliği derecesine göredir.

Kulun hayatını halis bir niyetle ve şuurlu bir müslüman olarak yaşama gayreti, onun kalbi hayata ait manaları tatmasına vesile olur. Bir sonraki adımda, karşılarına çıkan mertebelere vefayla yükselmeleri söz konusu olur ki bu, önceden sadece tatmış oldukları hakikatleri adeta yudumlamaya başlamaları manasındadır. En sonunda ise kendilerine bahşedilen konumlarını koruma, vuslatlarını kesintisiz sürdürme gayreti vardır ki bu performansı sergileyebilenler için, önce zevk edip sonra yudumladıkları o manalardan artık kana kana içmeleri ve manevi susuzluklarını tamamen gidermeleri bahis konusudur. (Kuşeyri Risalesi)

Herevi, Zevki; “ Vecd’den daha kalıcı, barktan daha açık” şeklinde nitelendirmiştir. Çünkü fark çabuk geçilir. Bundan dolayı bark ile oluşan keşif zevk keşfinin altındadır. Zevk ve vecd’den daha üstün bir mertebedir.  Yemen’in ve içmenin tadı tatma organlarında kalırsa zevkine seride kalpte daha uzun kalır.

Zevk vermek gibi Yolları ruhaniyet halleri amel ile doğrulanan manevi şeyler işlerinin temizliği salihlere manaların zevkini verir minarelerinin vefası suluklarının şartlarını tam yerine getirmeleri halinde onlar aşıp verir mu hastalarının devamı Yollarına durmadan devam etmeleri onları doygunluk haline getirir zevk sahibi sarhoş olma çabasındadır şurup sahibi sarhoştur Reis sahibi ayırmıştır.

Abu’l-Kahir es-Söhreverdi’ye diye göre zevk imandır, şürb ilimdir, Reyy haldir. Zevk bevadih sahiplerine, şürb tavali, levaih ve levami sahiplerine, rey de ahval sahiplerine aittir. Çünkü haller, İstikrarlıdır. İstikrar bulunmayan hal, hal değil, levami ve tavali’dir. Şöyle de denildi: “Hal istikrar bulmaz, halden hale döner. İstikrar bulunca makam olur.” (Avarifü’l Mearif)