Talak Nedir

Bismillahirrahmanirrahim

TALAK: İslam hukuk literatüründe dar anlamıyla talak evlilik birliğinin koca ve belli durumlarda kadın tarafından tek yanlı irade beyanıyla sona erdirilmesini ifade eder.

Evlilik ilişkisinin istikrarı, İslam'ın üzerinde titrediği şeri amaçlardan biridir. Evlilik akdi, hayatın sona ermesine kadar devam etmesi esası üzerine kurulur. Böylece eşler için ev, sığınacakları bir yuva olur ve onun huzurlu gölgesinde nimetlenirler. Çocuklarını güzel bir şekilde yetiştirme imkanına sahip olurlar. İşte bu yüzden eşler arasındaki ilişki, ilişkiler içerisinde en kutsal ve güçlü olanıdır. Onun kutsiyetini ve güçlülüğünü ifade konusunda Allah Teala’nın evlilik akdini: “Ve onlar sizden sağlam teminat almışlardır.”Nisá 4/21. ayetinde misak-ı galiz (yani büyük yemini teminat) şeklinde nitelemesi yeterlidir.

Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur: “Allah’a en sevimsiz gelen helal, talaktır” Ebu Davud, Talak, 3 İbn Mace, Talak, 1

Talak, ezelde ruhları barışık olmayan ve dolayısıyla huyları ve suları birbirini tutmayan eşlerin evlilik akdi ile bir araya gelmeleri durumunda ortaya çıkacak daha büyük geçimsizlikler ve cinayetleri önünü almak ve yanlışı düzeltmek için alınmış bir son çözüm şeklidir. Bu son çözüm, uyuşmaları mümkün olmayan eşler için bir rahmet fakat böyle durumda olmayan, aralarında herhangi bir problem bulunmayan, sadece fevri bir hareket sonucu boşamalar akabinde ayrılmaları gereken aileler için de bir yıkımdır. Hukuki bir müessese olarak benimsenen talak, meşru olmakla birlikte sevilmeyen bir tasarruf şeklidir. Özellikle de keyfi olarak kullanılmasında büyük vebal vardır ve bu yetkiyi kötüye kullanan kocalardan Allah Teala asla razı olmaz.

Rasulullah (s.a.) şöyle buyurmuştur: “Kadınlar ancak, (haklı bir) şüpheden dolayı boşanırlar. Şüphesiz Allah Teala gözü başkasında olan ve zevk peşinde koşan erkekleri de kadınları da sevmez.” Bazzar. fed-Dürrü’l-mensur, 1/278: Mecmauz-zevaid, 4/335,

Sevban’dan (r.a.): Rasulullah (s.a.) söyle buyurmuştur: ”Hangi kadın önemsiz bir şeyden dolayı kocasından boşanma isterse, ona cennetin kokusu haram olur.” Ebu Davud, Talak, 18; Darimi, Talak, 6 ; Ahmed, 5/277, 283.

Rasulullah (s.a.) şöyle buyurmuştur: ”Evlenin, boşanmayın! Muhakkak ki boşanmadan dolayı Rahman’ın arşı titrer. ” Kurtubi, Tefsir, 8/149 : Keşful-hafa, 1/361, 2/482.)

Mahmud b. Lebid’den (r.a.) Rasulullah’a (s.a.), hanımını bir defada üç talak ile boşayan bir adamın durumu haber verilince kızarak ayağa kalktı ve:
“Ben daha aramızda iken Allah’ın kitabı ile mi oynanıyor?” buyurdu. Nihayet bir adam kalktı ve: ”Ya Rasulallah! Onu öldüreyim mi?” dedi. Nesai, 16/142.

Kuran, talakın iki defa olduğunu ve üçüncüde de ya iyilikle tutmak, ya da güzellikle salıvermek gerektiğini söylüyor. Boşama iki keredir. Her ikisinden sonra ya iyilikle evlilik içinde tutmak veya güzellikle serbest bırakmak gerekir. (Eşlerin) Allah’ın koyduğu kurallara uymamalarından korkmadığınız sürece onlara verdiğiniz mehirden hiçbir miktarı geri almanız sizin için helal olmaz. Eğer Allah’ın kurallarına uymamalarından korkarsanız, kadının evlilikten kurtulmak için bir meblağ vermesinde taraflara bir vebal yoktur. Bunlar Allah’ın koyduğu kurallardır, öyleyse onları çiğnemeyin. Her kim Allah’ın koyduğu kuralları çiğnerse işte onlar zalimlerin ta kendileridir.

İbn Abbas (r.a.) anlatır: Ebu Rükane, Ümmü Rükane’yi boşamıştı. Rasulullah (s.a) ona: “Hanımına dön!” buyurdu. O ise: “Ben onu üç talakla boşadım.” dedi. Rasulullah (sa): “(Senin üç talakla) onu boşadığını biliyorum. Sen ona dön!” buyurdu.  Ebu Davud Talak. 10.

Ahmed’in rivayetinde şöyle: Ebu Rükane hanımını bir mecliste üç talakla boşamış, sonra da buna çok üzülmüştü. Rasulullah (s.a.) kendisine: “O, tek bir talaktır.” buyurdu. Bu hadisin senedinde eleştiriye mahal olan fon İshak vardır. Ahmed, 1/250.

Ebu Davud, aynı olayı daha sağlam bir yolla nakleder: Rükane hanımı Süheyme’yi elbette (yani kesinkes) ifadesiyle boşadı ve Rasulullah’a (s.a.): “Vallahi, bununla ben sadece tek talak boşamayı kastettim.” dedi.
Bunun üzerine Rasulullah (s.a.) hanımını kendisine geri verdi. Ebu Davud, Talak. 14.

İbn Abbas (r.a.) anlatır: Rasulullah (s.a.) ile Hz. Ebu Bekir devirlerinde ve Hz. Ömer’in halifeliğinin ilk iki yılında üç talak bir sayılırdı. Daha sonra Hz. Ömer: ”İnsanlar kendilerinden teenni ile davranmaları istenilen bir konuda acelecilik gösterdiler. Keşke şunu onlara infaz etse idik!” dedi ve onu haklarında infaz etti. Müslim, Talak, 15: Ahmed, 1/314.

Imran b. Husayn’dan (r.a.): Bir kimse karısını boşar ve sonra da ona tekrar döner ve bu arada bu yaptıklarına şahit tutmazsa durumu ne olur? diye soruldu. İmran: “(Sünnete uymayarak boşadın, sünnete uymayarak da döndün. Boşamana da, dönmene de şahit tut ve bir daha öyle yapma” dedi. Ebu Davud. Talak, 5: ibn Mace, Talak. 5

Sünnete Uygun Olan ve Olmayan (Bid’i) Talak: Talak iki kısma ayrılır:
1. Haram olan talak:
Bu, kitapla veya sünnet ve icma ile haram kılınan talaktır ve bid’i talak adı verilir
2. Haram olmayan talak:
Fukaha buna da sünni talak yani sünnete uygun olarak verilen talak adını verirler. Mübah olan bu talak, alimlerin ittifakı ile kişinin karısını, hayızdan temizlenip yıkandıktan sonra ve cinsi ilişkide bulunmadan evvel tek bir talak ile boşaması, sonra bırakarak iddetini bitirinceye kadar başka bir talak vermemesidir.

Bu durumda kocanın, kanısı henüz iddetini bitirmediği sürece tekrar karısına dönmek istediğinde bu hakkı (yani rücu hakkı) vardır ve bunun için karısının veya velisinin rızasına ve yeni bir mehre de ihtiyaç yoktur. Eğer rücu etmez de kadın iddetini tamamlarsa artık kocasından ayrılmış olur. İddetin bitiminden sonra, bir talak ile boşadığı karısı ile tekrar evlenmek isterse bu mümkündür.

Ancak yeni bir akde ihtiyaç vardır. Sonra koca iddet bitiminden sonra ikinci defa evlenir ve tekrar boşamak isterse, açıklandığı şekilde boşar, Üçüncü defa boşaması durumunda ise artık kadın başka biri ile evlenmedikçe kendisine ebediyen haram olur.

Bu arz edilen vasıflar bulunmadan verilen talak ise hakkında yasak varid olan bid’i talak olur. Bu tür bid’i talaklar üç kısma ayrılır:
1. Hayız halinde iken verilen talak.
2. Cinsi münasebette bulunduğu temizlik içerisinde verilen talak.
3. Bir temizlik süresi içerisinde bir defada veya aynı mecliste peşi peşine birden fazla verilen talak.
Bu üç kısım üzerinde her halükarda ulema arasında ittifak bulunmamaktadır. Ebu Zehra,

Kaynak: Minhacussalihin-İzzeddin Belik