39. Sohbet: Belaya Sabretmek-Tevhid-Vera
Ey oğul!
Belâdan ve belâya sabretmekten kaçma. Belâ da, ona sabır da gereklidir. Yoksa, dünyevî cibilliyet ve orada yaratılan her şey senin lehine nasıl değişecek? Beşerin en hayırlısı olan Peygamberler (AS) dahi türlü türlü belâlara duçar olmaktan kurtulamadılar. Onlara uyanların önde gidenleri, onların yolundan gidenler, izlerini takip edenler de böyledir. Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) Efendimiz Cenâb-ı Hakk’ın (CC) mahbubu idi, her şey O’nun (SAV) hürmetine yaratıldı; ama O (SAV) dahi ölünceye kadar fakirlik, açlık, savaş, muharebe, halkın eziyeti gibi bir çok belâya uğradı.
Allah-ü Teâlâ’nın (CC) babasız olarak yarattığı, körlerin gözünü açan, hastaları iyileştiren, ölüleri dirilten, duası makbul, rûhullah ve kelîmullah olan Hz. İsa (AS) da kavminin tasallutuna maruz kaldı. O’na (AS) sövdüler. O’nu (AS) ve annesini taşa tuttular, dövdüler. Sonunda o ve havariler kaçtılar. Ama onları yakaladılar, dövdüler, çeşitli eziyetler ettiler ve Hz. İsa’yı (AS) asmaya kalktılar. Allah-ü Teâlâ (CC) O’nu (AS) kurtardı ve onlar bu işte ön-ayak olan kişiyi astılar. Hz. Mûsâ (AS) da aynen öyle. O da (AS) o korkunç belâlara müptela oldu.
Her bir Peygamberin (AS) kendine mahsus sıkıntısı ve derdi oldu. Allah-ü Teâlâ’nın (CC) kendi Nebîlerine (AS), Resullerine (AS), sevdiklerine yaptıklarıdır bunlar; sen kim oluyorsun ki, O’nun (CC) kendin ve dünya hakkındaki ilmini, hükmünü değiştirmeye kalkışıyorsun? Kendi istek ve tercihlerine karşı zâhid ol, onlara önem verme.
Nefsinden, hevâ ve hevesinden, dünyandan bahsetmeye önem verme. Halk ile konuşmaya, onlarla ünsiyet etmeye değer verme. Bunu tamamlarsan kalbinin Rabbinle (CC) konuşması, Onunla (CC) ünsiyet etmesi gerçekleşir. O’nun (CC) zikrini kalbine kurarsın. Sen O’nu (CC) zikredersin, O (CC) da seni zikreder. Kalbin, “fuâd”ından (gönlünden) ve bütün bedeninden O’na (CC) gitmek uğrunda istifade eder. Kalbin O’nun (CC) huzurunda olur. O’nun (CC) istediğini ister. O’nun (CC) hâricindeki her şey senin gözünde yok olur. Ruhani vasıllardan kimileri beldelerde ve insanlar arasında zâhidlik ederek gezerler ve halk üzerinden belâlar onlar vâsıtasıyla defedilir. Onlar Rablerinin (CC) kendilerine verdiğini alırlar ki, bu atâ ve ihsanlar gerçek atâ ve ihsanlardır, diğerleri mecazidir.
Belâdan ve belâya sabretmekten kaçma. Belâ da, ona sabır da gereklidir. Yoksa, dünyevî cibilliyet ve orada yaratılan her şey senin lehine nasıl değişecek? Beşerin en hayırlısı olan Peygamberler (AS) dahi türlü türlü belâlara duçar olmaktan kurtulamadılar. Onlara uyanların önde gidenleri, onların yolundan gidenler, izlerini takip edenler de böyledir. Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) Efendimiz Cenâb-ı Hakk’ın (CC) mahbubu idi, her şey O’nun (SAV) hürmetine yaratıldı; ama O (SAV) dahi ölünceye kadar fakirlik, açlık, savaş, muharebe, halkın eziyeti gibi bir çok belâya uğradı.
Allah-ü Teâlâ’nın (CC) babasız olarak yarattığı, körlerin gözünü açan, hastaları iyileştiren, ölüleri dirilten, duası makbul, rûhullah ve kelîmullah olan Hz. İsa (AS) da kavminin tasallutuna maruz kaldı. O’na (AS) sövdüler. O’nu (AS) ve annesini taşa tuttular, dövdüler. Sonunda o ve havariler kaçtılar. Ama onları yakaladılar, dövdüler, çeşitli eziyetler ettiler ve Hz. İsa’yı (AS) asmaya kalktılar. Allah-ü Teâlâ (CC) O’nu (AS) kurtardı ve onlar bu işte ön-ayak olan kişiyi astılar. Hz. Mûsâ (AS) da aynen öyle. O da (AS) o korkunç belâlara müptela oldu.
Her bir Peygamberin (AS) kendine mahsus sıkıntısı ve derdi oldu. Allah-ü Teâlâ’nın (CC) kendi Nebîlerine (AS), Resullerine (AS), sevdiklerine yaptıklarıdır bunlar; sen kim oluyorsun ki, O’nun (CC) kendin ve dünya hakkındaki ilmini, hükmünü değiştirmeye kalkışıyorsun? Kendi istek ve tercihlerine karşı zâhid ol, onlara önem verme.
Nefsinden, hevâ ve hevesinden, dünyandan bahsetmeye önem verme. Halk ile konuşmaya, onlarla ünsiyet etmeye değer verme. Bunu tamamlarsan kalbinin Rabbinle (CC) konuşması, Onunla (CC) ünsiyet etmesi gerçekleşir. O’nun (CC) zikrini kalbine kurarsın. Sen O’nu (CC) zikredersin, O (CC) da seni zikreder. Kalbin, “fuâd”ından (gönlünden) ve bütün bedeninden O’na (CC) gitmek uğrunda istifade eder. Kalbin O’nun (CC) huzurunda olur. O’nun (CC) istediğini ister. O’nun (CC) hâricindeki her şey senin gözünde yok olur. Ruhani vasıllardan kimileri beldelerde ve insanlar arasında zâhidlik ederek gezerler ve halk üzerinden belâlar onlar vâsıtasıyla defedilir. Onlar Rablerinin (CC) kendilerine verdiğini alırlar ki, bu atâ ve ihsanlar gerçek atâ ve ihsanlardır, diğerleri mecazidir.
Ey oğul!
Dünyâ ve âhiretle ilgili sâhip olduğun ahvalinden halktan herhangi birilerine bahsetme. Açığını kapat. O ahvâli kapalı kapıların arkasına bırak. Hâlinin yüzünü kapat. Gözlerinden başka bir şey görünmesin. Yüzünün örtüsü peçe olursa senin için daha hayırlı olur. Bugünler âhir zamanın fetret günleridir. Nifâk sokağı, rağbet ve “rehbet” (kaçış) sokağıdır. İnsanlar dünyâlık geldiğinde rağbet ediyorlar, ondan başkasından ise kaçıyorlar. Halka yakın olmaya rağbet ediyorlar, onlardan uzak durmaya iltifat etmiyorlar. Hükümdarlar halkın çoğu tarafından ilah edinilmiş durumda. Dünyâ, zenginlik, hoş yaşam, güç ve kuvvet ilah edinildi.
Dünyâ ve âhiretle ilgili sâhip olduğun ahvalinden halktan herhangi birilerine bahsetme. Açığını kapat. O ahvâli kapalı kapıların arkasına bırak. Hâlinin yüzünü kapat. Gözlerinden başka bir şey görünmesin. Yüzünün örtüsü peçe olursa senin için daha hayırlı olur. Bugünler âhir zamanın fetret günleridir. Nifâk sokağı, rağbet ve “rehbet” (kaçış) sokağıdır. İnsanlar dünyâlık geldiğinde rağbet ediyorlar, ondan başkasından ise kaçıyorlar. Halka yakın olmaya rağbet ediyorlar, onlardan uzak durmaya iltifat etmiyorlar. Hükümdarlar halkın çoğu tarafından ilah edinilmiş durumda. Dünyâ, zenginlik, hoş yaşam, güç ve kuvvet ilah edinildi.
Yazık size!
Teferruatı asıl yaptınız; merzûku râzık, yâni rızık verilen kimseyi rızık veren, memlûkü malik yâni köleyi efendi, fakiri zengin, âcizi kuvvetli, ölüyü diri yaptınız. Sizde hayır yok. Size de uymuyoruz, sizin görüşünüzü de doğru kabul etmiyoruz. Bilakis sizden uzak kalacağız. Biz selâmet tepesi üzerinde duruyoruz. Sünnet üzereyiz; bid’ati terk ettik. Tevhîd ve ihlâs tepesinde duruyoruz; riyâ ve nifâkı terk ettik. Halkı acziyet, zaaf ve yokluk gözüyle görüyoruz. Kazaya, kadere razıyız; hoşnutsuzluğu bıraktık. Sabra sarıldık; şikâyeti terk ettik. “Kalp ayakları”mızla Melîk’imizin kapısına doğru yürüyoruz. Tıpkı yaratmanın da, rızıklandırmanın da O’ndan (CC) olduğu gibi, bir şeyi veyâ bir kimseyi emrimize âmâde kılma da, üzerimize musallat etme de O’ndandır (CC). Dünyanın gaddarlarını, firavunlarını, idarecilerini, zenginlerini tazim edip, Allah-ü Teâlâ’yı (CC) unutur, O’nu (CC) tâzim etmezsen, senin hakkındaki hüküm puta tapanlar hakkındaki hükümdür. Tâzim ettiğin kimse senin putundur.
Teferruatı asıl yaptınız; merzûku râzık, yâni rızık verilen kimseyi rızık veren, memlûkü malik yâni köleyi efendi, fakiri zengin, âcizi kuvvetli, ölüyü diri yaptınız. Sizde hayır yok. Size de uymuyoruz, sizin görüşünüzü de doğru kabul etmiyoruz. Bilakis sizden uzak kalacağız. Biz selâmet tepesi üzerinde duruyoruz. Sünnet üzereyiz; bid’ati terk ettik. Tevhîd ve ihlâs tepesinde duruyoruz; riyâ ve nifâkı terk ettik. Halkı acziyet, zaaf ve yokluk gözüyle görüyoruz. Kazaya, kadere razıyız; hoşnutsuzluğu bıraktık. Sabra sarıldık; şikâyeti terk ettik. “Kalp ayakları”mızla Melîk’imizin kapısına doğru yürüyoruz. Tıpkı yaratmanın da, rızıklandırmanın da O’ndan (CC) olduğu gibi, bir şeyi veyâ bir kimseyi emrimize âmâde kılma da, üzerimize musallat etme de O’ndandır (CC). Dünyanın gaddarlarını, firavunlarını, idarecilerini, zenginlerini tazim edip, Allah-ü Teâlâ’yı (CC) unutur, O’nu (CC) tâzim etmezsen, senin hakkındaki hüküm puta tapanlar hakkındaki hükümdür. Tâzim ettiğin kimse senin putundur.
Vah sana!
Putların Hâlık’ına (CC) kulluk et ki, putlar senin gözünden düşsün. Allah-ü Teâlâ’ya (CC) yakınlaş ki, halk da sana yakınlaşsın. Senin Allah-ü Teâlâ’ya (CC) tâzimin ölçüsünde O’nun (CC) yarattıkları da sana tâzim eder. O’na (CC) olan muhabbetin ölçüsünde O’nun (CC) yarattıkları da sana muhabbet duyar. O’ndan (CC) korkun kadar O’nun (CC) yarattıkları da senden korkar. O’nun (CC) emirlerine ve nehiylerine gösterdiğin hürmet kadar O’nun (CC) yarattıkları da sana hürmet gösterir. O’na (CC) yakınlığın kadar O’nun (CC) yarattıkları da sana yakınlaşır. O’na (CC) yaptığın hizmet kadar O’nun (CC) yarattıkları da sana hizmet eder. Veraya sarıl. “Kalp eli”n veradan boş kalmasın. Onu terk ettiğin zaman bil ki, hezimet de senin tarafındadır. Verayı terkeden kimsenin kalbi şüpheli ve karmaşık şeylerle siyahlaşır.
Putların Hâlık’ına (CC) kulluk et ki, putlar senin gözünden düşsün. Allah-ü Teâlâ’ya (CC) yakınlaş ki, halk da sana yakınlaşsın. Senin Allah-ü Teâlâ’ya (CC) tâzimin ölçüsünde O’nun (CC) yarattıkları da sana tâzim eder. O’na (CC) olan muhabbetin ölçüsünde O’nun (CC) yarattıkları da sana muhabbet duyar. O’ndan (CC) korkun kadar O’nun (CC) yarattıkları da senden korkar. O’nun (CC) emirlerine ve nehiylerine gösterdiğin hürmet kadar O’nun (CC) yarattıkları da sana hürmet gösterir. O’na (CC) yakınlığın kadar O’nun (CC) yarattıkları da sana yakınlaşır. O’na (CC) yaptığın hizmet kadar O’nun (CC) yarattıkları da sana hizmet eder. Veraya sarıl. “Kalp eli”n veradan boş kalmasın. Onu terk ettiğin zaman bil ki, hezimet de senin tarafındadır. Verayı terkeden kimsenin kalbi şüpheli ve karmaşık şeylerle siyahlaşır.
Yazık sana!
Muttaki olduğunu iddia ediyorsun ama verayı terk ediyorsun. Vera sâhibi olan kimse haram ve şüpheli şeye düşme korkusuyla pek çok şeyi terk eder. Böyle bir kimseyi Allah-ü Teâlâ (CC) en hafif şekilde sorguya çeker. Bir gün bir köye uğramıştım. Yakınlarında mısır tarlası vardı. Mısırlardan birisini kopardım ve yedim. Köylülerden iki adam geldi. Ellerinde sopa vardı. Beni yere düşünceye kadar dövdüler. O zaman bana verdiği bütün ruhsatları kullanmayacağıma dâir Allah-ü Teâlâ’ya (CC) ahdettim. Çünkü şeriat zor durumda kalanlar için, ekilmiş şeylerden ve meyvelerden ihtiyaç miktarınca yemeyi mübah kılmıştır. Bunun karşılığında da ondan bir şey alınmaz. Bu genel bir ruhsattır. Fakat bana bu ruhsat için izin verilmedi ve benden ip-ince veraya ve azimete sarılmam istendi.
Muttaki olduğunu iddia ediyorsun ama verayı terk ediyorsun. Vera sâhibi olan kimse haram ve şüpheli şeye düşme korkusuyla pek çok şeyi terk eder. Böyle bir kimseyi Allah-ü Teâlâ (CC) en hafif şekilde sorguya çeker. Bir gün bir köye uğramıştım. Yakınlarında mısır tarlası vardı. Mısırlardan birisini kopardım ve yedim. Köylülerden iki adam geldi. Ellerinde sopa vardı. Beni yere düşünceye kadar dövdüler. O zaman bana verdiği bütün ruhsatları kullanmayacağıma dâir Allah-ü Teâlâ’ya (CC) ahdettim. Çünkü şeriat zor durumda kalanlar için, ekilmiş şeylerden ve meyvelerden ihtiyaç miktarınca yemeyi mübah kılmıştır. Bunun karşılığında da ondan bir şey alınmaz. Bu genel bir ruhsattır. Fakat bana bu ruhsat için izin verilmedi ve benden ip-ince veraya ve azimete sarılmam istendi.
Ölümü çokça hatırlayanın verası da çok olur
Ruhsatı azalır, azimeti artar. Ölümü hatırlamak nefis hastalıklarının devasıdır. Tasavvufî hayatımın başlangıcında gece-gündüz ölümü düşünerek geçirdiğim zamanlarım çok oldu. Ben ölümü düşünerek felah buldum. Nefsimi ölümü düşünerek ezdim. O günlerde ölümü düşünerek akşamdan seher vaktine kadar ağladığım zamanlar oldu. Yine böyle bir gece ağlamış ve şöyle dua etmiştim: “İlâhî (CC)! Senden, ruhumu ölüm meleğinin değil, senin kabzetmeni diliyorum.” Gözlerim kapandı. Rüyamda çok güzel yüzlü ihtiyar bir adam gördüm. Kapıdan içeri girip yanıma geldi. Ona: “Sen de kimsin?” dedim. “Ben ölüm meleğiyim” dedi. Dedim ki: “Ben Allah-ü Teâlâ’dan (CC) ruhumu kendisinin kabzetmesini, senin kabzetmemeni dilemiştim!” Bana dedi ki: “Niçin böyle dua ettin? Benim ne günahım var? Ben sâdece görevli bir memurum. Bazı kimselere yumuşak davranmakla, bazı kimselere de sert davranmakla emrolunurum.” Bana sarıldı ve ağlamaya başladı. Ben de onunla birlikte ağladım. Sonra ağlayarak uyandım.
Hevâ ve hevesi kendinizden uzaklaştırın. Bu iş süslenip püslenerek, boş kuruntular kurarak veya laklak ile olacak şey değildir. Bu sofraya, bu kaynağa oturmuş isen ye, iç, yedir ve içir. Yok, sâdece lafını duymuşsan, sus! Görmediğin şeyden haber verme. İnsanları başkasının dâvetine çağırma. İnsanları boş eve dâvet etme, sonra sana gülerler. Bize sen kendi ok torbandan ok ver. Bize kendi kesenden, kendi kazancından ve kendi alın terinden infak et. Komşularından hırsızlıkla çaldığını bize ikram etme. Kendi yırtık pırtık elbisenle bizi giydirme. Biz ancak senin kendi malını hediye olarak kabul ederiz, ödünç veya gasp malını değil.
Tevhîd her şeyi yakan bir ateştir. “Ey ateş! Serin ve selametli ol!”(1)
Tevhîd her şeyi yakan bir ateştir. “Ey ateş! Serin ve selametli ol!”(1)
Allah’ım (CC)!
Bugünün hayrını bize nasip et, onun şerrinden bizi koru. Bütün günleri ve geceleri de böyle yap. “Bize dünyada da, ahirette de güzellik ver ve cehennem azabından bizi koru.”
Dip Notlar
(1) Enbiyâ S. A.69.
Kaynak: Abdulkadir-i Geylani (Ksa), Cilâü’l-hâtır
Bugünün hayrını bize nasip et, onun şerrinden bizi koru. Bütün günleri ve geceleri de böyle yap. “Bize dünyada da, ahirette de güzellik ver ve cehennem azabından bizi koru.”
Dip Notlar
(1) Enbiyâ S. A.69.
Kaynak: Abdulkadir-i Geylani (Ksa), Cilâü’l-hâtır
Yorum Gönder
İçinizde olan güzellik her zaman yazılarınıza ve dilinize aşkla dökülsün...