İbn-i Sa’d

 

İbn-i Sa’d

Tarih ve hadis alimi

Meşhur tarih ve hadis alimi. İsmi Muhammed bin Meni ez-Zühri olup, künyesi Ebu Abdullah’tır. İbn-i Sa’d diye meşhur oldu. 784’te Basra’da doğdu Bağdat’ta 845’te vefat etti Kabri Babuş-Şam kabristanındadır.

Küçük yaşından itibaren ilim tahsiline başlayan İbn-i Sa’d, zamanının ilim merkezleri olan Bağdat, Küfe ve Medine’ye giderek, devrin meşhur alimlerinden ilim tahsil etti. O zaman hadis ilminin önemli merkezi olan Medine-i Münevvere’de meşhur hadis ravileriyle görüştü. Bağdat’a gidişinde tarih tabakat ve megazı kitaplarını yazmakla meşhur olan Vakıdi’ye talebe olup, orada yerleşti.

Yüz bin hadisi ezbere bilen alim

Onun kâtipliğini yaptığı için “Kâtib-ül-Vakıdi” diye tanındı Hadis ilminde hafız derecesinde, yani yüz bin Hadis-i Şerifi ravileriyle ezbere bilen alim olan İbn-i Sa’d: Huşeym bin Beşir, Velid bin Müslim, İbn-i Uyeyne, İbn-i Aliyye, İbn-i Ebi Fudeyk, Ebu Damra, Muin bin Isa, Ebu Velid Tayalisi gibi pek çok hadis aliminden Hadis-i Şerif dinleyip, rivayet etti.

Ondan da Ahmed bin Ubeyde, İbn-i Ebiddünya, Ahmed bin Yahya, Haris bin Ebi Usame, Hüseyin bin Muhammed el-Fehm ve başka alimler Hadis-i Şerif rivayet ettiler Akli ve nakli ilimlerde yüksek dereceye ulaşan İbn-i Sa’d, uzun müddet çeşitli ilimlere dair kıymetli eserler yazmakla meşgul oldu. Tabakat-ül-Kübra adlı eserini yazarak meşhur oldu. İlim öğretip, talebe yetiştirdi.

Eserleri 

1- Tabakatül-Kübra: İbn-i Sa’d’ın en meşhur eseridir. Bu eseri sekiz cilt olup, çeşitli kaynaktan istifade edilerek hazırlanmıştır. Çok geniş bir muhtevası olan Tabakat-ul-Kubra’da, Peygamber Efendimizin (sallallahu aleyhi ve sellem), Eshab-ı kiramın, Tabiinin asrından kendi yaşadığı asra kadar yetişen hadis alimlerinin tarihçilerin ve diğer ilimlerde yetişen alimlerin hayatları yer almıştır. İlk iki cildinde Adem aleyhisselâmı, Hazret-i Havva’yı, İdris aleyhisselâmı, Nuh, İbrahim ve İsmail aleyhisselâmı da anlatmıştır.

Adem aleyhisselâmdan Peygamber Efendimize kadar geçen asırları, peygamberlerin (aleyhimüsselâm) isimlerini ve neseplerini bildirmiştir. Adem aleyhisselâmdan itibaren Peygamber Efendimizin ecdadımı, validelerini dedelerinden Kusay, Abdu Menaf, Haşim, Abdulmuttalib, babası Abdullah ve annesi Hazreti Amine hakkında bilgi vermiştir.

Peygamber Efendimizin hayatını oldukça teferruatlı bir şekilde anlatmıştır. Diğer ciltlerde ise, Eshab-ı kiramın ve Tabiinin hayatlarını ve kendi zamanına kadar olan meşhur alimlerin hayatlarını anlatmıştır

2- Tabakat-us-Suğra: İbni Sa’d’ın ikinci eseri olduğu kaynaklarda zikredilmiştir.

3- Ahbar ün-Nebi. Bu iki eserdeki bilgiler Tabakat-ul-Kubra adlı eserinin ilk ciltlerinde de yer almıştır