Veli Kimdir

Veli Kimdir

Veli Allahü Teala'yı ve Allah'ın bilinmesi gereken bütün sıfatlarını bilen, bütün ibadet ve taata devam eden, bütün günahlardan kaçınan ve şehvete dalmaktan kaçınan kamil kimsedir. (Teftazani şerhü’l Makasit c. 2 s.203) Bir başka tanımda Veli: “Allahu Teala ve sıfatlarını gerektiği gibi bilen bütün kalbi ile cenabı hakk'a yönelen mümin ve takva sahibi olan kimsedir” denilmektedir. Harputi 

Veli Lügatte şu şekilde açıklanır: “Yakın, yar, dost, arkadaş, yardımcı, muhabbet besleyen manalarına gelmektedir.” 

Veli kullar geçmiş ümmetlerde olduğu gibi Muhammed ümmetinde de bulunur velilere inanmak haktır evliyayı kabul etmemek Kur'an'ın ayetlerini inkar etmek olur. Bu da küfürdür. Bu ehli sünnet inancına göre böyledir. 

“Haberiniz olsun ki Allah'ın veli kulları için korku yoktur. Onlar mahrum da olacak değillerdir. Onlar iman edip takvaya ermiş olanlardır.” Yunus 62 63 

Veliler için korku ve kederin olmayacağını ve onların iman ettiklerini ve takva sahibi oldukları anlatılmaktadır. 

“İyilik, yüzlerinizi doğu ve batı taraflarına çevirmeniz(den ibaret) değildir. Asıl iyilik, Allah’a, ahiret gününe, meleklere, kitap ve peygamberlere iman edenlerin; mala olan sevgilerine rağmen, onu yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışa, (ihtiyacından dolayı) isteyene ve (özgürlükleri için) kölelere verenlerin; namazı dosdoğru kılan, zekâtı veren, antlaşma yaptıklarında sözlerini yerine getirenlerin ve zorda, hastalıkta ve savaşın kızıştığı zamanlarda (direnip) sabredenlerin tutum ve davranışlarıdır. İşte bunlar, doğru olanlardır. İşte bunlar, Allah’a karşı gelmekten sakınanların ta kendileridir.” Bakara suresi 177 

Sıhhatli bir itikada sahip olan (Ehli sünnet) kişi Allah'a inanmalı, Allah'ın zati ve subuti ve fiili sıfatlarını bilip inanan olmalı, bu kişi Allah hakkında vacip olan muhal olan ve mümkün olan bütün sıfatları bilir. Bu kişiler peygamberlere, meleklere, kitaplara, ahirete inanır ve batıl inançlardan sakınırlar. 

Fakirlere, çaresizlere, yolda kalmışlara, zaruretten dolayı dilenenlere, esir bulunan kimselere, Allah için seve seve malından verirler. Komşusunun hakkını korur, müminlerin acılarına iştirak eder. Söz verdiğinde sözünü yerine getirir ve tutar, nefsini tezkiye eder, namazı ikame eder, zekatı varsa geciktirmeden verir. 

Kur'an'da takva sahiplerinin vasıfları belirtilmiştir. İman ve takva veliliğin vasıfları olduğuna göre takva ile alakalı vasıfları üzerinde bulunup onlarla devam ettiren kimseler de Allah'ın yeryüzündeki velileridir.

Said İbni Cübeyir (Ra)’dan rivayet edildiğine göre Resulullah (sav) kendilerine Allah'ın veli kulları kimdir? diye sorulduğunda şu cevabı vermişlerdir:  “Onlar öyle kimselerdir ki görüldükleri zaman Allah Celle celalühü hatıra gelir” Peygamberimizin bu hadisi ile anlatmak istediğine göre velilerin sadece görünü vermeleri Allah'ı hatırlatır yani onları siretleri ve halleri derhal Allah'a getirir. 

Müdekkik islam alimlerine göre de velileri görmek derhal ahiret işlerini hatıra getirir. Zira bu zatlarda huşu ve sonsuz tevazu alameti vardır. Bu hususta kur'an-ı Kerim'de şöyle denilmektedir: “Secde izinden meydana gelen nişaneleri üzerindedir” Fetih suresi 29 

Ömer ibnü’l Hattab (rahmet radıyallahu anh) rivayetine göre Peygamberimiz şöyle buyurmuşlardır: Allah'ın kullarından bir takım kimseler vardır ki onlar ne şehit ne de peygamberdirler fakat kıyamet gününde onların indiğindeki makamlarına peygamberler ve şehitler gıpta edeceklerdir. Sahabe bunlar kimlerdir ve alametleri nelerdir bize haber ver de onları biz de sevelim ve sayalım ey Allah'ın resulü dediklerinde Peygamberimiz devamında şöyle buyurmuşlardır: Bunlar bir zümredir ki aralarında ne akrabalık ne de birbirleriyle birbirine vereceklerin mal ve dünyalık menfaatleri olmaksızın sırf Allah'ın rızası için ve Allah yolunda birbirlerini severler. Allah'a yemin ederim ki onların yüzleri bir nur gibidir ve onlar nurdan bir minber üzerindedirler insanlar korktukları zaman bunlar korkmazlar insanlar mahsun oldukları zaman bunlar mahsul olmazlar. Resulullah aleyhisselatu vesselam'ın devamında şu ayeti kerimeyi okumuşlardır: Haberiniz olsun ki Allah'ın veli kulları için hiçbir korku yoktur onlar mahzun da olacak değillerdir onlar iman edip takvaya ermiş olanlardır dünya hayatında da ahirette de onlar için müjdeler vardır Allah'ın sözlerinde asla değişme yoktur bu en büyük saadetin ta kendisidir. ErRazi, Hamdi yazır tefsiri C.IV S.2731 Tefsirü İbni Kesir C.II, s.422

Ashab-ı kiramdan Ebubekir A’sam radıyallahu anh der ki: Allah'ın velileri öyle kimselerdir ki, Allahu Teala onlara delilleri göstererek ve hidayeti vererek teveccüh eder. Veliler de Allahu Teala'ya Bihakkın kulluk ve ibadet yaparak Allah'a teveccüh ederler.