Hz. Hafsa (R.a)

Hafsa bint Ömer b. el-Hattab el-Adeviyye

Hz. Peygamber'in hanımı ve Hz. Ömer bin Hattabın kızıdır. 

605'te Mekke'de doğdu. Hz. Ömer ile Zeyneb bint Maz'ûn el-Cumahiyye'nin kızıdır. Hz. Ömer'den Hz. Hafsa'nın Kureyş Kabe'yi bina ettiği zaman doğduğu rivayet olunmuştur. Abdullah b. Ömer ile ana baba bir kardeştir, aralarındaki yaş farkı altıdır. Medine'de vefat eden ilk muhacir olan Osman b. Maz'ûn ve onun kardeşi Kudame b. Maz'ûn, Hz. Hafsa'nın dayılarıdır.

Hafsa, ilk müslümanlardan Abdullah b. Huzâfe'nin kardeşi Huneys b. Huzâfe ile evlendi. Bu evlilik, Huneys'in Habeşistan'a hicret edip daha sonra Mekke'ye dönmesinin ardından gerçekleşti. Kocasıyla birlikte Medine'ye hicret etti. Huneys Bedir Gazvesi'ne katıldı, ancak dönüş yolunda hastalandı ve Medine'de vefat etti (Buhârî, "Megāzî", 12). Resûlullah, Uhud Gazvesi'nden bir ay önce 3 yılının Şâban ayında (Ocak 625) Hz. Hafsa ile evlendi. Baki bin Mihled’in kitabında kendisine isnad edilen 60 hadis bulunmaktadır.

Günlerinin çoğunu oruçla geçiren ve çokça ibadet eden Hz. Hafsa'nın Resûl-i Ekrem'in yanında ayrı bir yeri vardı. Hz. Hafsa, Hz. Peygamber'in diğer eşleri arasında daha ziyade Hz. Âişe ile iyi ilişkiler kurmuştur. Ancak ikisi arasında yaşanan bazı hadiseler zaman zaman Hz. Peygamber'i üzmüştür. Nitekim bir seferinde Resûl-i Ekrem Hz. Hafsa'ya bir sır vermiş, o da bu sırrı saklamayıp Hz. Âişe'ye söylemişti. Bunun üzerine Allah Teâlâ Hz. Peygamber'i durumdan haberdar etmişti (bk. et-Tahrîm 66/3). Sebebi kesin olarak bilinmese de, Hz. Peygamber Hz. Hafsa'yı ric'î talak ile yani geri dönüşü mümkün olan bir boşama türüyle boşamıştı (Ebû Dâvûd, "Talâk", 36, 38). Olayı öğrenen Hz. Ömer, Resûlullah'ı gücendirmenin Allah'ı gücendirmek olacağını düşünerek çok üzüldü ve kızına bazı nasihatlerde bulunarak Resûl-i Ekrem'i incitmemesini söyledi. Resûl-i Ekrem daha sonra Hz. Hafsa'yı boşamaktan vazgeçti. Bu hadiseden sonra Hz. Hafsa da Allah resulüne karşı davranışlarında daha dikkatli oldu ve onu üzecek hareketlerden uzak durdu. Hz. Hafsa'nın adı Hz. Peygamber'in vefatından sonrada bazı vesilelerle gündeme gelmiştir. Hz. Ebû Bekir devrinde, vahiy kâtiplerinden olan hâfız sahâbî Zeyd b. Sâbit'in çalışmalarıyla derlenip mushaf haline getirilen Kur'ân-ı Kerim'in bu ilk nüshası Hz. Ebû Bekir'in ölümünden sonra Hz. Ömer'e, onun vefatı üzerine okuma yazma bilen ve aynı zamanda hâfız olan Hz. Hafsa'ya intikal etmiştir. Hz. Osman İslam ülkesinin başlıca merkezlerine göndermek üzere mushafı çoğaltacağı zaman bu ana nüshayı esas almış, çoğaltma işi bitince de onu Hz. Hafsa'ya geri vermiştir. (Buhârî, "Fezâilü'l-Kur'ân", 3).

Hz. Ömer halifeliği döneminde bazı konularda Hz. Hafsa'nın bilgisine başvurmuştur. Mesela bir gün, kocası aylardır savaşta bulunan bir kadının eşine hasretini dile getiren bir şiir okuduğunu duyunca, bir kadının kocasından ne kadar ayrı kalabileceğini kızı Hz. Hafsa'ya sordu, o da "üç ay, en fazla dört ay" cevabını verdi. Ardından Hz. Ömer kumandanlarına bir emir gönderip askerlerin belirli periyotlarla görevlendirilmelerini ve arada evlerine dönmelerine izin verilmesini istedi.

Hz. Ömer vefat etmeden önce, kendisine ait olup fakirlere ve yoksullara harcanmak üzere vakfettiği mallarının idaresini Hz. Hafsa'ya bıraktı. O da vefatından önce hem bu vakıfların hem de kendisi tarafından vakfedilen diğer malların idaresini kardeşi Abdullah'a ve onun çocuklarına bıraktı.

Hz. Hafsa 41 yılının Cemâziyelevvel ayında (Eylül 661) veya 45 yılının Şâban ayında (Ekim 665) altmış yaşlarında iken Medine'de vefat etti.  Tebarani, Malik bin Enes (r.a)’ten rivayet etmiştir: “Hz. Hafsa(r.a) Afrika fethedildiği yıl vefat etti…” Cenaze namazını Medine Valisi Mervân b. Hakem kıldırdı ve Cennetülbaki'ye defnedildi. 

Taberani ve Hakim, Kays bin Yezid(r.a)’den rivayet etmişlerdir: Allah resulü Aleyhisselam Hz Hafsa (ra)’yı bir talakta boşadı. Bunun üzerine dayıları Maz’unoğulları Osman ve Kudame, Hafsa'nın yanına vardılar. Hz. Hafsa(r.a): Vallahi beni doyduğundan (dolayı) boşamadı,” dedi. Derken Hz. Peygamber Aleyhisselam gelip içeri girdi. Hz. Hafsa'da cilbabını giyindi. Hz Peygamber (a.s): Cebrail Aleyhisselam bana gelerek Hafsa'ya dön. Zira o çok oruç tutar, çok namaz kılar ve o kesinlikle cennette de hanımındır.” dedi.” buyurdu.

KAYNAK : 

El-Esas Fi’s sünne 

Temel İslam Ansiklopedisi