Nafile Oruç Türleri

 

Nafile oruçlar, Farz (Ramazan orucu) ve Vacip (Adak ve kaza) oruçların dışında kalan, Müslümanların Allah’a yakınlaşmak ve sevap kazanmak amacıyla kendi isteğiyle tuttuğu oruçlardır.

Nafile oruçların belirlenme kaynağı tamamen Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Sünnetidir. Resûlullah'ın bizzat tuttuğu, tutulmasını tavsiye ettiği veya tutulduğunu görüp onayladığı günler, İslam fıkhında "nafile oruç günleri" olarak yerleşmiştir.

---

Nafile Oruç Türleri ve Belirlenme Biçimleri

Fıkıh kaynaklarında nafile oruçlar, tutulma zamanlarına ve gerekçelerine göre kategorize edilir:

1. Haftalık Nafile Oruçlar

Bu oruçlar, haftanın belirli günlerinde tutulması sünnet olan oruçlardır.

* Pazartesi ve Perşembe: Hz. Peygamber, amellerin Allah’a bu günlerde arz edildiğini belirterek bu günleri oruçlu geçirmeyi sevmiştir.

2. Aylık Nafile Oruçlar (Eyyâm-ı Bîz)

Hicri takvime göre her ayın dolunay olduğu günlerde tutulur.

* Hicri 13, 14 ve 15. Günler: Bu günlere "Aydınlık Günler" anlamına gelen Eyyâm-ı Bîz denir. Peygamberimiz bu günlerde oruç tutmayı seferde bile pek terk etmemiştir.

3. Yıllık ve Mevsimsel Nafile Oruçlar

Yılın belirli aylarında veya günlerinde tutulan, fazileti yüksek oruçlardır.

* Şevval Orucu: Ramazan Bayramı'ndan sonraki Şevval ayında tutulan 6 günlük oruçtur. Hadis-i şerifte, Ramazan orucuyla birlikte tutulan bu 6 günün, tüm yılı oruçlu geçirmek gibi sevap olduğu müjdelenmiştir.

* Aşure Orucu: Muharrem ayının 10. günüdür. Sünnete uygun olanı, 10. günüyle birlikte bir önceki (9.) veya bir sonraki (11.) günü de birleştirerek tutmaktır.
* Arefe Günü Orucu: Zilhicce ayının 9. günü (Kurban Bayramı'ndan bir gün önce) tutulan oruçtur. Hacı olmayanlar için çok faziletli görülmüştür.
* Zilhicce'nin İlk 9 Günü: Kurban Bayramı'ndan önceki ilk dokuz günü oruçla geçirmek müstehaptır.
* Haram Aylar Orucu: Zilkade, Zilhicce, Muharrem ve Receb aylarında tutulan oruçlardır.

* Davud Orucu: Birgün tutup birgün bırakılarak tutulan oruçtur.

* Şâban ayı orucu: Şâban ayında oruç tutmak müstehap sayılmıştır. Hz. Âişe şöyle demiştir; “Hz. Peygamber Şâban ayından çok hiç bir ayda oruç tutmazdı, o neredeyse Şâban ayının tamamını oruçla geçirirdi.”

 

---

Nafile Orucun Fıkhî Hükümleri

Nafile oruç tutarken, farz oruçtan farklı olan bazı temel kurallar mevcuttur:

Özellik	Nafile Oruç Kuralı
Niyet Vakti	Tan yeri ağardıktan sonra (imsaktan sonra) kuşluk vaktine kadar niyet edilebilir (Eğer bir şey yenilip içilmemişse).
Bozulması	Başlanan bir nafile oruç geçerli bir mazeret yokken bozulmamalıdır. Ancak bozulursa Hanefi mezhebine göre kazası farzdır.
Davete İcabet	Bir Müslüman kardeşinin ikramı veya daveti söz konusu olduğunda, nafile orucu bozup sonra kaza etmek caiz görülmüştür.

---

Nafile Oruç Tutulması Mekruh Olan Günler

Her ne kadar nafile oruç sevap olsa da, bazı zamanlarda tutulması hoş karşılanmamış (tenzihen mekruh) veya yasaklanmıştır:

* Sadece Cuma Günü: Perşembe veya Cumartesi ile birleştirmeden sadece Cuma günü oruç tutmak.

* Sadece Cumartesi Günü: Yahudilere benzememek adına tek başına tutulması hoş görülmemiştir.
* Nevruz ve Mihrican Günleri: Başka inançların kutsal günlerini tazim (yüceltme) niyetiyle tutmak.
* Visal Orucu: İftar yapmadan iki günü birbirine bağlayarak oruç tutmak (Peygamberimize özeldir, ümmete yasaklanmıştır).

* Üç aylar: Ramazan'dan önce recep - şaban ve ramazanı içine alan 90 gün boyunda aralıksız niyet edilerek oruç tutmak sünnette olmayan bir uygulamadır.