Kalbin Uyanık Kalması İçin Ne Yapılmalı

Yaşadığımız sürece imtihanla karşı karşıya kalacağımızı unutmamamız gerekir. Düşmanın olan şeytan senden yaşlı, sen bu dünyadan göçüp gittiğinde o bu dünyada kıyamete kadar kalacaktır. Nefis doğası gereği kötülüğü emreder, nefis yönünü kötülükten çevirmediği müddetçe güzellikleri göremeyecek, gözü ve gönlü hep kötülük üzere kalacaktır. Dünya var oluşundan bugüne kadar güzelliklerle ve kötülüklerle devam ede gelmiştir. 

Fitne Allah yolundan ve onun haklarından uzaklaştıran bir tehlikedir. Bu tehlikeden kurtulmak için gafletten uyanmak gerekir. Allahu Teala'nın haklarını riayet edilmeli ki gafletten uyanma gerçekleşsin. Azmimiz olmazsa Rabbimize karşı vefalı olmadan uzaklaşırız kalbimizin bazı konularda dikkatli ve temkinli olması gerekir.

- Daha önceden işlenilen bir günahı tekrar işlememek için dikkatli olmalı. O günaha düşmememiz için haz ve lezzetinin tekrar kalbimizde ortaya çıkmaması için kendimizi sakınmamız gerekir. 

- Geçmişte işlenen bir günahın karşımıza çıkması halinde nefsimizi ondan mahrum bıraktığımızda onu rahatlatacak başka arzulara yönlenebilir ona karşı da dikkatli olunmalıdır. 

- Geçmişte işlediğimiz ancak tövbe anında şehvet ve arzularının örttüğü bir günah olabilir. Allah ona pişmanlık ve tövbe fırsatı verdiğinde o günahı hatırlayıp pişman olmalı nefsinin alışkın olduğu eski haline dönmesine karşı dikkatli olmalıdır. Nefsi ondan eski haline dönmesini her istediğinde ona karşı tetikte olmalıdır.

- Allah azze ve cellenin haklarına, vacip kıldığı amelleri yerine getirmeye ve ihmal etmemeye kulun dikkat etmesi gerekir. Zira geçmişte bunları ihmal etmesine rağmen, Allahu Teala Lütfu ile ona bu hakları yerine getirme azmi vermiştir. Ömrünün geri kalanında onları tekrar ihmal etmemeye, terk etmemeye özen göstermelidir. Yorgunluk, meşguliyet ya da insanların gözünde küçük düşmek gibi nefsin sevmediği durumlardan kaçınmak adına Allah'ın haklarını veya yerine getirmek, iyiliği emredip kötülükten sakındırmak gibi kulların arzularına ters düşebilen vacipleri ihmal etmemelidir.

- Kul, geçmişte Allah Teâlâ'nın hakkını yerine getirmez; ancak nefsi o vacibe karşı isteksizliği ve rahatlığına düşkünlüğü sebebiyle tövbe anında o günahı örter ve gözden kaçırmasına neden olur. Daha sonra onu fark ettiğinde nefsinin Allah Teâlâ'nın haklarını ihmale geri dönmemesi için hazırlıklı ve tetikte olmalıdır.

- Daha önce yüklenmediği ve ona vacip olmayan bir hakla kulun imtihan olmasıdır. Tıpkı kişinin belli bir yaştan sonra ailesi ve çocukları olup bunların sorumluluğunu üstlenmesi gibidir. Onların vacip olan haklarını yitirdiği takdirde Rabbinin gazabına maruz kalabilir.

Bu altı durumdan sakınırsa ve onlara gereken ihtimamı gösterirse uyanık kalmayı başarabilir. Uyanık olma hâlini (yakaza) ihtimam göstermek ve temkinli olmakla elde eder. Uyanıklıkla hatırlamayı elde eder. Hatırlamakla araştırmayı elde eder. Araştırmakla irdelemeyi elde eder. İlmi irdelemekle Allah Teâlâ'nın sevdiğini sevmediğinden ayırt etmeyi elde eder. Ayırt etme yetisi ve korku kazandığında takva ve vefada azim sahibi olur.