Receb Ayının Üstünlüğü

Receb Ayının Üstünlüğü 

Allahü Teâlâ Tevbe sûresi 36. ayetinde: «Ayların sayısı, Allah’u Teâlâ'nın indinde, gökleri ve yeri yarattığı günkü kitabında olduğu gibi, on ikidir. Bunlardan dördü haramdır», yani muhterem aylardır, buyuruyor. Resûlüllah'ın (sallallahu aleyhi ve sellem) Mekke-i Mükerreme'yi fethinden önce, mü'minlerin Medine'den Mekke'ye gidişlerinde, biz haram ayda kâfirlerle savaşmaktan korkarız demeleri, bu ayet-i kerimenin inmesine sebep olmuş ve Allah’u Teâlâ bu ayet-i celileyi indirerek, bu hususta verdiği ilâhî müsaadesini beyan buyurmuştur. Yani Allahu Teâlâ gökleri, yeri, ince ve kalın şeyleri yarattığı zamandan beri, levh-i mahfuzda ayların adedi on ikidir. Bu kamerî ayların dördü haram aylardır. Onlarda harp etmek, haram kılınmıştır. Bunlar da Receb, Zilkade, Zilhicce ve Muharrem aylarıdır.

Bunlardan birisi Recebtir. Yalnızdır, tekdir. Üçü ise birbiri arkasından gelir. Ayet-i kerimenin devamının tefsirinde: Bu muayyen ayların haram olması İbrahim aleyhisselâmdan kalma din-i kayyimdir. Ey mü'minler, siz bu dört ayda, kendinize zulmetmeyiniz ki, bu aylarda işlenecek salih amellerin karşılığı, bunun gibi zulmün cezası da diğer aylardan büyüktür. Diğer aylarda yasakları işlemekle nefsine zulmü terk etmeyi buyurduğu halde, bu dört ayı tekrar mahsus kılması, onlardaki hürmetin çokluğunu bildirmekte, bu dört ayda nefsine zulmetmenin, diğer aylarda yapılandan daha şiddetli olduğunu beyan etmektedir. Nitekim Allahü Teâlâ: «Beş vakit namazı ve vüstâ (ikindi) namazını muhafaza ediniz» buyuruyor. Her ne kadar emir, bütün namazları kapsamakta ise de, Salât-ı Vüstâ'nın ki ikindi namazıdır, muhafazasını, korunmasını, vaktinde ve erkân ve şartlarına uygun kılınmasını emreylemiş ve özel olarak ayrıca belirttiğinden vüstâ namazının, diğer vakitlerdeki namazlardan üstün olduğunu hatırlatmıştır. Ebû Yezid (rahimehullah), zulümden murad, Allahü Teâlâ'ya itaati terk ve günahları işlemektir buyurdu. Bir başkası: Zulüm, bir şeyi yerinden başka bir yere koymaktır, dedi. Bu da Ebû Yezîd'in (rahimehullah) sözünün manasına uymaktadır. Aralarında fark yoktur. Sonra ayet-i kerimede Allahü Teâlâ:

«Mekke müşrik ve kâfirleri bu aylarda sizinle savaş ederlerse, siz de onların hepsi ile savaşınız. Ve biliniz ki, Allahü Teâlâ'nın yardımı muttakiler içindir» yani Allahü Teâlâ'ya itaat edip, ondan korkanlar içindir, buyuruyor. Tefsir alimleri din-i kayyim'den murad üzerinde ayrı ayrı söylemişlerdir. Mukatil (rahimehullah) din-i kayyim, hak dindir, diğerleri, din-i kayyim, din-i sadıktır ki, İslam dinidir dediler. Başkaları da, din-i kayyim, din-i hanifiyyedir veya, din-i kayyim, Allahü Teâlâ'nın müslümanlara emrettiği şeylerdir dediler.

Receb kelimesi, tercib'den türemedir. Arapçada tercib tazim ve hürmet demektir. Nitekim bir aya hürmet ettiğin zaman: Recebtü - hürmet ettim dersin.

Resûlüllah (sallâllahu aleyhi ve sellem) vefatı gününde Medine-i Münevvere'de Beni Said çardağında halife ve imamın tayini hususunda, Muhacirin (Mekke'den Medine'ye göç etmiş olan eshâb-ı kirâm'a denir.) ve Ensâr (Medine'deki sahabelere denir.) arasında meydana gelen ayrılıkta Ensâr tarafından: «Bizden bir halife, sizden de bir halife seçelim» dendiğinde Cenâb-ı Münzir bin Cemuh'un ortaya atılıp: Ben kavmim için tazim ve hürmet edilen bir kimseyim» sözü de bu cinstendir.

Bazıları Receb, bir kimsenin başkasına heybetli görünmesi ve bu yüzden tazim olunmasına denir. Nitekim on iki aydan biri olan Receb ayı bu manadadır. Zira cahiliye zamanında Receb ayına çok fazla tazim eder, saygı gösterirlerdi dediler. Bazıları da hatırlanmak manasındadır, çünkü Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) Receb ayı hakkında: «Receb ayında Şaban için çok iyilikler hazırlanır» buyurdu dediler.

Başkaları da Tercib, Allahü Teâlâ'yı tekrar tekrar zikretmek ve ona karşı saygılı olmaktır, çünkü melekler Receb ayında tesbih, tahmid ve takdisi çok tekrar ederler dediler. Receb ayı dendiği gibi Recme ayı da denir. Anlamı, o ayda mü'minlere eziyet vermemeleri için şeytanlar kovulur, uzaklaştırılır demek olur. Receb ayında R.C.B. sessiz harfleri vardır. R, Allahü Teâlâ'nın rahmetine, C, Allahü Teâlâ'nın cûd, cömertlik ve inayetine, B ise bir ve ihsanına işarettir. Yine Receb ayının başından sonuna kadar Allahü Teâlâ tarafından üç şey ihsan olur: Kula azabsız rahmet, bahillik etmeden cömertlik, eziyet etmeden bir ve ihsanıdır.